A - a
a boat has capsized | fídi, fídin |
a boubou shirt sewn of seven bands of cloth (Maninka usually make it in one colour, Soso alternate red and black stripes | kɔ́nɔwɔrɔnwula |
a brook with a film of rust on the surface | kòrikori |
a bruise has appeared | jèli |
a bruize has appeared | fìn |
a couple of days (up to a month | fìla |
a deceased who has left no descendants | bánbaa, bánbaatɔ |
a ditch the river where water stagnates after a flood | bájaran, báyaran |
a flood has begun (water has flooded the plane) | bɔ́ |
a goldsmiths' term) | bàran |
a handful of cooked rice | dɔ́ɔman, mɔ̀ndɔ, mɔ̀ndɔn |
a lightning has hit this house | sánfɛdɛn |
a little | dóonɛn, dóonin, dɔ́ɔnɛn, dɔ́ɔnin |
a little bit | dóonɛn, dóonin, dɔ́ɔnɛn, dɔ́ɔnin, nɛ́nkɛ |
a low-grade coarse-ground tobacco | arbibi |
a mist has appeared | búun |
a new cloth is not used to patch an old one (prov.) | bɛ̀tɛrɛ |
a piece of fabric | dáliba |
a plant | àlikuranafida |
a protective charm) | kɔ́nɔwɔrɔnwula |
a rumour about some affair has reached my ears | bìla |
a small round or flat stone | bɛ̀rɛkisɛ |
a sound has reached my ears | bìla |
a sound/rumour of Y has reached ears of X | bìla |
a sweet paste | báadali |
a train has run off the rails | bìla |
a trifle | búdubudu, búruburu |
a triple quantity | báli |
a tune in the honour of a hero | bànkuran |
a week from today | bì, bìn |
a wild edible fruit | badɔya |
a) he has got panic-striken | bá |
a) you and work! (a greeting formula encouraging smb. working), b) thanks! (for a job) | báara |
aardvark | tìnba |
abandon | bàn, bìla, láfìli |
abandon sth. | bólokà, dábìla |
abandon these bad habits of yours! | bìla |
abandoned | bìlabaatɔ |
abbreviation (of a word) | ládoso |
ABC-book | abajada, sìiraba |
abdomen, belly | bàda, bàra |
ability | nɔ̀ |
able to keep secrets | dámangbo, dámangbo |
ablution | sálijimida, sálijita |
aborigine | lànpaasi |
abound | wàra |
above | kùndɔ, kùnna, kùnnɔ, sándɔ, sándɔ |
abroad | túnkan |
abrogate | lábè |
abrupt | lábàranɛn |
abscess | fúnun |
absence | kɔ́baaya |
absent | kɔ́baa |
absolute | dáfabali, dáfabali, kólikoli |
absolute alcohol | álikɔli |
absolutely | fásayi, fásayii, féu, fóyan, kɔ́dɛ, péu, sóda |
absolutely nude | sóda |
absolved sin | lábè |
abstrative | -ɲa, -ya |
abundance | fámaɲaari |
abundance of food | búndɛ, búundɛ |
abundant | bɛ́dɛbɛdɛ, bɛ́rɛbɛrɛ, bòn, bònba, bórororo, bórototo, bórrr, bɔ́rɔrɔ |
abundant meal | dábundɛ |
abundantely | bɛ́dɛnsɛ |
abundantly | bɔ́rɔtɔtɔ |
abuse | bàa |
academician | dúnbuden |
Academy | dúnbu |
accelerate | gbà, lákaliya |
accelerate the pace | wùle, wùlen |
accelerator | bòrilan, lábòrilan |
accept | dìɲɛ, dìɲɛ, dìɲɔ, dìɲɔ, mìda, mìna, mìra, sɔ̀n, sɔ̀n |
accept with a resignation | sábari |
acces | sàwo |
access to the river | bádan, dán |
accessory | bólofɛfen |
accident | bàlau, bàlawu, bìlańdɔ |
accomodate | jètiiya, jìiya, jìya |
accomodation of newly initiated boys or girls | bùre, gbère |
accompany | bìlasila, málɔ̀, sáada, sáara, sènnabɔ́, sɛ́ɛdɛ, sɛ́ɛrɛ |
accomplish | kídi, kíti, tíma |
accomplishment | bóloya |
accord | bɛ̀n, bɛ̀nkomà |
according to | ɲána |
accordion | búdu, búru |
accumulate | kɔ́rɔnkɔrɔn |
accuse | jàraki, yàraki |
accuse indeservedly or unjustly | bàa |
accuse of | bìla |
accuse of sth. | lá, l' |
accuse unjustly | tɔ̀ɲɔn |
ace | kélennin |
acerb | bísikiriyanin |
acerbity | bísikiriya |
ache | dímin, mùruku |
achromatopsia | búdunsa |
acid | tóe |
acquire the gracefulness of youth | búlanya, súrubanya |
acquirement of esoteric knowledge | wùlenya, wùleya |
acquit | jó |
act | báara, céwali, kɛ́wali, kɛ́woli, lá, l' |
act at once | dɛ̀ |
act boldly | súse |
act disorderly | sòorosáara |
act in a democratic way | bɛ́ɛya |
act of creating | dáli |
act resourcefully | cìya, kèwuya, kìya |
act together | dɛ̀ |
act without clear vision of the goal | sòorosáara |
action | wále, wáli |
activate sth /smb. | dádòn |
active | kìsɛ, kìsɛ |
activity | báara, báarada, céwali, kɛ́wali, kɛ́woli, màce |
actor | báradɔyala |
actual | bìlama, bìma |
actualis marker | bǐntá |
actuality | bìko, bìlako |
actuality of action | búlebule |
add | bìla, fàda, fàra, kàfo, lá, l' |
addition | fàrańkán, láńkan |
address | fɔ́, lɔ̀, sànbatɔɔ |
address everybody | láfo, lákuran |
adhere | fàsa, fàsa, nára, nára, nɔ́dɔ, nɔ́dɔ, nɔ́rɔ, nɔ́rɔ |
adherent | kúrukaden |
adjectivator | -man |
adjective | mànkutu |
adjoin | gbànkun |
adjust | bɛ̀n |
administration | bìro, bùro, fàama, kùnnasii, màrada |
administrative boss | fàama |
administrative building | bìro, bùro, kóbi, kúbe |
administrative center | kúbeso |
administrator | màralila |
admirer | bàtola |
admissible | kùdugbɛlɛn |
admit | dìɲɛ, dìɲɔ |
adobe house with a conic thatched roof | bùu |
adolescent | búlan, fóninke, fúnunke, súruban |
adolescent girl | súruban |
adopt | sìi, tà |
adored | bàto |
adorn | másìdi |
adorn oneself | másìdi |
adult | báliku, mɔ̀ɔba, múkàlafe, múnkàlafe |
adult uncircumcized | bìlakoroba |
adultery | jɛ̀nɛ |
adulthood | kɛ̀baya |
advance | ɲɛ́bila |
advance in disorder | sòorosáara |
advance serious reasons justifying one's position in an affair | dɔ́jà, rɔ́jà |
advantage | fìsaya |
adventitous | bìlandɔta |
adverb | kàla |
adversary | kɛ̀lɛɲɔɔn, kóɲɔɔn |
adversity | bɔ̀nɛ, bɔ̀nɔ |
advertise | mábalima, sádala |
advertising | bólolaɲalakuma, kúmayira, mànkan, sádala |
advertising speeches | bólolaɲalakuma |
advice | láli |
advise smb. | láli |
adviser | làlilila |
advocate | làfasalila |
aerodrome | wálawala |
aeroport | sánmadan |
affairs are going better (for me) | fìsaya |
affinity | bɛ̀nɲɔɔnma, bídanɲa, bíranɲa |
affliction | sòola, sòola, sùnun, sùola, sùola |
affront | dálakojuuya, lájàrabi |
African bdellium | bàrakanti |
African birch | kɛ́rɛkɛrɛ, kɛ́rɛkɛtɛ |
African buffalo | sìi |
African civet | bàkɔdɔnkudu, bàkɔrɔnkuri, bàkɔrɔnkuru |
African language scholar | ɲáɲinin |
African mahogany | jála |
African manatee | mà |
African mesquite | gbéle |
African myrrh | bàrakanti |
African peach | bàdi, dundura |
African python | mániɲan, míniɲan |
African spinach | bɔ̀rɔn, bùraburaba |
African wild cat | kólonkadi, ɲàariwada, ɲàkumawada, ɲàkumawara, ɲànkumanwada, ɲànkumanwara |
after | kɔ́fɛ̀, kɔ́tɔ |
after a calabash is filled with water, to cover it with a smaller calabash (to dampen the splashing during transport) | gbálon |
afterlife | álikiyama, árikiyama, láhara, lákira, sùla |
afzelia | lɛ̀nkɛ |
again | kótunin, kótuun, túun |
against | kámà, kámà, kánmà |
agama lizard | bása |
age | sì |
age group | fáadɔkɛ, kàri |
age group of youth | sɛ́dɛ, sɛ́rɛ |
ageing | cɛ̀mɔɔya, kɛ̀mɔɔya |
age-mate | bɔ́, fílan, káɲa, kàriɲɔɔnma, sɛ́dɛkɛɲɔɔn, sɛ́rɛkɛɲɔɔn |
agency | jètiida |
aggression | bènkannin, bènnkannin |
aggressiveness | tɔ̀ɔtɛɛ |
agile | kùnkɛndɛ |
agility | kùnkaliya |
agony | kàlo |
agree | sɔ̀n, sɔ̀n |
agree on | dɔ́sada |
agreement | bɛ̀n, bɛ̀n, bɛ̀nbɛn, bɛ̀nbɛntɛlɔ, bɛ̀nkan, bɛ̀nmakan, sɔ̀n |
agricultural capm | bùufɛ |
agricultural settlement | bùuda |
agriculture | sɛ̀nɛ |
agriculture work | cé, ké, màce |
ah! | áa, ɛ́ |
AIDS and its consequences | màsiba, màsibo, màsibu, màsuba |
aim | wúsu |
air | fɔ́ɲɛ, fɔ́ɲɔ |
air hole | súda |
air potato | dánda |
air yam | dánda |
air-condition | bándaya |
air-conditioner | bándayalan |
airdrome | wálawala |
airfield | ábiyonso, áwiyɔnso |
airplane | ábiyon, áwiyɔn, sánmakulun |
airport | ábiyonso, áwiyɔnso |
ajourn, put off | bìla |
alas! | wáyikà |
albino | fúnɛ, fúnɛ, jàbaran, mɔ̀ɔnɛngbɛ |
albumen | dúra |
alcohol | álikɔli |
alcoholic | bàki |
alga | fúsu |
alholic drink | dɔ̀lɔ |
alibi | dádɔmidakun, dádɔmidakunya |
alien | bándakɔmɔɔ |
alight provisionally | dènkentu, dènkentun, dɛ̀nkɛntun |
align | dádɔkaɲa, dálakaɲa, káɲa, lákaɲa |
alive | bálonɛn, bálota, níma, ɲánama |
alkali | sɛ́ɛ |
all | bɛ́ɛ, bɛ́ɛnìn |
all the sky has clouded over | bídika, bírika |
all together | bɛ́ɛ, kùruhun |
Allah | Ála |
Allah akbar | álahokìbaro |
allay | lála |
alley | bɔ́lɔnbɔlɔn, dànkun |
alleyway | bɔ́lɔnbɔlɔn |
alliance | ɲìnɲa |
allotment | bè |
allow | dìɲɛ, dìɲɔ, láwajibiya |
allow sth. | dàa, dàha, ládàa, ládàha |
all-white horse | dàfe, dàfegbɛ |
ally | ɲìn |
Almighty | sétii |
Almighty God | Ála |
almost | fáyida |
almost, nearly | bɛ̀dɛ, bɛ̀rɛ |
alms | álani, bólolankan, jáka, sádaka, sáraka |
alphabet | abajada, sɛ́bɛsun |
already | bìtun, bìtuun, búdùn, bútùn, kélèn, mùnun, múnùn, mútùn, mùtun |
also | fána, fánan, fɛ́nɛ, túun |
aluminium | fúwan |
aluminium foil | fúwanfuwan |
always | ábadàn, bedebeli, hábada, hábadan, háyibadan, kádau, kádau, kádawu, kádawù, kɛ̀nɛ̂n, kúdayi, kúden, kùliyomì |
amaze | bàra, dádɔ́jà |
amazement | bàra, dádɔban, dàdɔja, dálaja, dárɔban, dàrɔja, kɔ̀nɔdɔfili |
ambassador | làsiiden |
ambiance | bɔ̀ɔfɛ |
ambiguity | dɔ̀fin |
ambition | nàtaba |
ambush | bɛ̀nbɛnbɛn, bídi, bídin, bírin |
amen | àmíinà, àmín |
amend | máyɛ̀lɛman |
amendment | màyɛlɛman |
American | ámerikɛn, ámerikɛn, ámɛrikɛn, ámɛrikɛn, ámɛrikɛn, ámirikika |
American black nightshade | básabɛnɛ |
Americans | ámerikɛn, ámɛrikɛn, ámɛrikɛn |
among | kɔ́dɔ, kɔ́rɔ, tɛ́mà |
ample | bòn, bònba |
ample shirt | fòrokiya, kàmanjii, pípawo |
amulet | bási, dàbari, jò, tàfo |
amulet bag of red monkey skin | sása |
amulet containing a text | sɛ́bɛden |
amulet of boys in circumcision class | kìdin |
amuse oneself | tólon |
amusement | ɲálatɛɛ, ɲánatɛɛ |
an old woman with wrinkled skin | fàsan |
an ordered sequence | dònjuluma |
anaemic person | fúgbɛ |
ancestor | bénba, bénbalaka, bɔ́nsun |
ancestor's spirit | bénbasu |
ancestors' due | bénbaya |
anchor | bɛ́lɛn, bɛ́lɛn |
ancient | kɔ̀dɔ, kɔ̀dɔman, kɔ̀rɔ |
ancient headdress of uncoloured cloth | báyinɛn |
and | àní, ànu, ní, n' |
and also | àní, ànu |
and more | fánda |
angel | kénsɔn, késɔn, mɛ̀lɛka |
anger | fúnun, mɔ́nɛ, nílafìn |
angle | séleke, túnkun |
angry | bàlawutɔ |
animal | béyan, bɛ́kan, bíyan, dántan, sòbo |
animal given to smb to rear | bìlańfɛ̀ |
animal state | bíyanɲa |
animate | bálota |
animate being | níma |
animosity | gbóya, júuya, màngboya |
ankle | sènkudu, sènkudujɔn, tánba, tánbakudu |
annex | kànla |
annexe | láńkan |
annihilate | búrunka, búrunkɔ |
anniversary | kèndakudu, sànbɛn, sànkunbɛn, sànnaka |
announcement of a death | sànka |
annulate | bɔ́rɔtɔ |
annulation | dɔ̀sali |
annule | wìli, wùli |
anode | dònkun, ɲúmɛda |
anogeissus | kɛ́rɛkɛrɛ, kɛ́rɛkɛtɛ |
another | gbɛ́dɛ, gbɛ́rɛ |
answer | jàbi, jèbi |
answer mockingly | lábàranti |
answer smb mockingly | bàranti, dɔ́bàranti |
answer smb. | dálamìda, dálamìna, jàbi, jèbi |
ant lion | bábuu, bádùuduu, dùudùu |
antechamber | bòlon |
antelope-horse | dágbɛ |
antenna | fɔ́ɲɔkun |
anteriority | ɲɛ́ya |
anticipate | lɔ́ɔla |
antidote | làkadi, tàna |
antimony | kále |
anus | bòbakun, bòda, kɔ́mataayɔrɔ |
anvil | kúran |
anxiety | jɔ́njɔnjɔn, jùsukasi, nílafin |
any day | bì-ní-sínin |
anybody who... | bɛ́ɛ |
anything fleeting | bánfen |
apart from | bɔ́ɔntɛ, bɔ́ɔtɛ, tɔ́ɔtɛ |
apartment | bónden, bónlu |
apathetic | búdɛ |
apathy | jìirijɔɔrɔ |
aperture | dá |
aperture of a tube | dábudu |
apogee | kùnsan |
apostasy | dádɔbɔ, dárɔbɔ |
apostate | dádɔbɔla, dárɔbɔla |
apostatize | dádɔbɔ, dárɔbɔ |
apostle | màsíida |
apostrophe | làbelan |
apparatus | kànke |
appeal to prayer | wárandili |
appear | bìla, bɔ́, dán, lá, ládan, lánkɛnɛma, lɔ̀, l', sóoro, yé, yén |
appear on the surface | mákà |
appear suddenly | bàra |
apple tree | kìsaba |
apple-ring acacia | báransàn |
apply | dòn, lá, láwali, l' |
apply manure to the fields | bíyannɔɔ |
apply oneself | sínsin |
appoint | látɛ̀ɛ, tɔ́ɔya |
appraisal | màkitili |
approach | gbɛ̀dɛn |
approach stelthily | dɛ́bɛdɛbɛ |
appropriate | bɛ́dɛbɛdɛ, bɛ́rɛbɛrɛ |
approximateness | jàtesu |
April | áwirili, kónkodibi |
Arab | árabu |
Arabia | árabu |
Arabic country | árabu |
arabicize | árabuya |
arable land | sɛ̀nɛduu |
arbre Trichilia emetica | sùlafinsan |
archer | kálatii |
ardor | bàa |
are | bífɛdɛ |
aren't you hungry? | bàla |
arena | bára |
argas tick | kódi |
argue | sɔ̀sɔ |
argue with smb. | sɔ̀sɔ |
argument | dádɔmidakun, dàlu |
arguments | dàluma |
arise | bìla, bɔ́ |
arithmetic | kàsabiya |
arithmetic, mathematics | bɔ́lɔn |
arm | bólo, bólokala, kɔ̀ɲɛ, kɔ̀ɲɔ, wɔ̀nsere, wɔ̀nsere |
armament | sòrimade |
armed forces | sòrimaden |
armful | kɔ̀nkɔn |
armhole | lábɔdiya |
armistice | jɔ́min |
armour | bírintan |
armoured | bírintanma |
armpit | kàbakɔdɔla |
army | kɛ̀lɛbolon, kɛ̀lɛkuru |
army ant{s} | máɲan, màɲandonso |
army headquaters | kúbedɔ |
army officer | sòfa |
around | kɛ́dɛgbɛ, pédekù |
arouse | bìla |
arrange | dɔ́bɛ̀n, lá, l', ɲábɔ, rɔ́bɛ̀n |
arrange itself | ɲábɔ |
arrest | tɛ́ɛtali |
arrive | sé, sɛ́nɛ, sɛ́nɛma, s' |
arrogant | dádɔgbo, dádɔgbo |
arrow | bìɲɛ |
arrowhead | bìɲɛ |
arrow-shaped | bìɲɛlama |
art | kùsanya |
artful | gbánan, gbánan |
arthritis | wúrundɛ, wúrunɛ |
article | ártikili, sùmun, sùun |
article of a low | sàriyasen |
articulating poorly | dɔ́bɔɲɔɔnkɔnɛn |
articulation | kùdu, kùru |
artillery piece | gbɛ̀lɛ |
as | íyo, yó |
as a | -lama, -nama, -rɔma |
as far as | bá, báà, bàan, báò, bári, báwà, báwò, báyò, bɛ́ri |
as for | jáate, kàni, kànin, kònin |
as for the cat, he is born with his soul (i.e., he knows what to do by himself) | cú |
as long as | fàni |
as soon as | bàan, bári, bɛ́ri, kótan, mɛ̂nkɛ́ |
ascribe sth. bad | lá, l' |
ashes | bùudi, bùudigbɛ, bùuri, bùurigbɛ |
ask | ɲínin, ɲìninka, tára |
ask about | máɲìninka |
ask smb | máɲìninka |
ask smb. a question | ɲìninkali |
asphalt | kèmunbo |
aspirin | díminkàla |
assault | bàa, bàa, bè, bèn |
assaut smb. | bàa |
assemble | gbàra, kùndòn, kúrufa, ládan, ládɛ̀ |
assembly | gbàra, jàma |
assiduity | dùrukɔtɔ |
assign | látɛ̀ɛ |
assimilate | ɲáye |
assist | jínjin, jínkin, ɲà |
assistance | bánban, dɛ̀mɛn, jínjin, jínkin |
assistant | dɛ̀mɛnbaa |
associate | bàsan |
association | dɛ̀, dɛ̀kuru, tɔ́n |
assort | dɔ́tɔ̀mɔn, dɔ́tɔ̀nbɔ |
assuage | lála, mála |
assume proportional shapes | mábɛ̀n |
assume responsibility | lɔ̀ |
assure | ládɛ̀nkɛnɛya |
asthma | sìisaa |
astonishment | bàra |
astound smb. | dɔ́jà, rɔ́jà |
astringency | bísikiriya |
astringent | bísikiriyanin |
at | báda, bára, lá, l', ná, n' |
at all | féu |
at home | báda, bára |
at last | bán |
at once | kélendi |
at our home | bón |
at the same time | bólofɛ̀, sènfɛ̀ |
at top speed | bídibidi, bíriri |
athletics | dùnduma-fadimakolo |
atmosphere | bándakolo, mɔ́ntɔn |
atmospheric pnenomenon | yéren |
atmospheric situation | bána, bánda, bándaya |
atriculation of l like y | dádɔbɔyɔnkɔ |
atrocity | kàdagbɛlɛya |
attach smb. in escort | bìla |
attack | bàa, bàa, bè, bèn, fìrintawo, kɛ́, kɛ̀lɛ, tɔ̀ɲɛɛ |
attack smb. | bàa |
attack! | cú |
attain | bɔ́ |
attain a high price, grow expensive | dá |
attempt | tírin |
attempt to match | súmandɔ |
attention | bá, bɔ̀dɛ, bɔ̀dɔ, bɔ̀rɛ, yílimalɔ |
attic | bíli |
attick, garret | bíli |
attire of a magician or a hunter | gbɛ́rɛ |
attraction | lɔ́ɔlɔ |
aubergine | bàɲɔyɔ, kɔ̀bɔkɔbɔ |
auction | wèntere, wɛ̀ntɛrɛ |
audit | nɔ̀dɔjɛɛrɛ |
augmentative | -ba |
August | bàbasànkaro, dàbabila, ùti |
aunt | bárinbà |
aunty | nàlaka |
auricle | tólofɛdɛ, tólofida |
auriferous rock | bìdi, bìri |
authentic | bɛ̀dɛ, bɛ̀rɛ, gbɛ́kɔlɔ |
authentical | píyɔpiyɔ |
author | dánbaa, sɛ́bɛyala |
authorities | fàama, fàamabonda |
authority | dáraja, dáraya, dáwula, lɔ̀nkela, màra |
authorize | dìɲɛ, dìɲɔ, jàmari, jàmari, yàmari |
auto | kɔ̀nso |
autocracy | fàamaya |
autocrat | fàama |
autonomous | jɛ̀dɛsariyatii |
autonomy | jɛ̀dɛsariyatiiya, jɛ̀dɛya |
auxiliary means | bólofɛfen |
available in large number/ quantity | bɛ̀dɛ, bɛ̀rɛ |
avenue | bɛ́da, fòndo, fòno, mɛ́da |
average | fòdoba, fòroba, mánkan |
average height | fòdoba, fòroba |
aversion | làgbóyaɲɛ |
avert | bàli, dɛ́sɛ, kàɲa |
avocado | píya, píyaju |
avocado salad | píya |
avocado stone | píya |
avoid | fántànka, mála, mátànka |
avoid talking | dátɛ̀ɛ |
avunculate | bárinɲa |
awaken | lákunun |
awale | wàri, wòri |
award | jànsa |
away from one's immediate outreach | bólokɔtɔ |
ax | tèeran, tɛ̀ɛran |
ayyat | láfari |
azure | báalama, báama, bándakololama, sánkololama |