T - t
-ta →̌ → 100 ߕߊ
mrph FOC ADJ
FOC ADJ
morphème dérivationnel suffixe de focalisation des adjectifs
-ta →̌ ߕߊ la .
mrph PRICE
quantité de marchandise pour ce prix
quantity of goods for this price
количество товара по данной цене
morphème dérivationnel nom de prix (« quantité de marchandise pour la valeur de X »)
-ta →̌ → 454 ߕߊ
mrph PTCP POT
participe potentiel
potential participle
потенциальный участник
morphème dérivationnel participe potentiel - le participe potentiel a une valeur active ou passive - À partir des verbes intransitifs on a une valeur active. Si c’est un verbe transitif le COD apparaît et on a une valeur passive Pour les verbes labiles, c’est moins évident, on a plutôt la valeur passive
tá →̌ → 7858 ߕߊ
n feu
fire
ого́нь
→ kà tá` ládán
ߞߊ߬ ߕߊ ߟߊߘߊ߲
faire un feu
to light a fire, to kindle a fire
разводи́ть ого́нь
→ kà tá` sù wàɲan` ná
ߞߊ߬ ߕߊ ߛߎ߬ ߥߊ߬ߢߊ߲ ߣߊ
brûler la brousse
to set fire on the savanna
поджига́ть сава́нну
→ kà tá` kúlu
ߞߊ߬ ߕߊ ߞߎߟߎ߫
faire un grand feu
to light a big fire
разводи́ть/ раздува́ть большо́й ого́нь
→ kà tá` bìlá gbònkán` dɔ́ [Diane Mamadi]
ߞߊ߬ ߕߊ ߓߌ߬ߟߊ߫ ߜߏ߲߬ߞߊ߲ ߘߐ
tirer le fusil
to fire a gun
пали́ть из ружья́ [пу́шки]
tá →̌ → 7858 ߕߊ
n part
part, propriété
part, property
до́ля, со́бственность
nì .
tà →̌ → 3088 →n : 1 ߕߊ߬
v prendre
1 • vt
prendre
take
брать
dèyi , bìsiki , fɛ́lɛ , máfɛlɛ , mìda , kɔ̀ɲɔma .2 • vi
avoir pour cause
stem
име́ть причи́ной
ní kúma nìn tíɲɛda, ò tànɛn nê lè lá hánkili dɔ́ɔya` mà [Bari Umaru 1999:3] ߣߌ߫ ߞߎߡߊ߫ ߣߌ߲߬ ߕߌߢߍߘߊ߫، ߏ߬ ߕߊ߬ߣߍ߲߫ ߣߋ ߟߋ߬ ߟߊ߫ ߤߊ߲ߞߟߌ߫ ߘߐ߯ߦߊ ߡߊ߬
si ce discours ne réussit pas, la seule cause en sera mon manque d'intelligence
if this speech does not turn successful, the only reason will be my little intelligence
е́сли же э́та речь не уда́стся, то причи́ной тому́ бу́дет то́лько моё недоу́мие
3 • vt
comporter
include
включа́ть в себя́
4 • vt
se déplacer quelque part
move somewhere
перемеща́ться в каком-л направле́нии
5 • vt
adopter
adopt, pass
принима́ть
sìi .
táa →̌ → 3484 ߕߊ߯
v aller
vi 1 •
aller, s'en aller
go, go away
идти́, уходи́ть
wá .2 •
amener
carry
нести́
tó .3 •
continuer
continue
продолжа́ться
bólolatùun , lábàto , tàmin .
tàa →̌ → 47 ߕߊ߱ tàaju .
n molaire
molar
моля́р
táabaa →̌ → 26 ( aller *agent occasionnel ) ߕߊ߯ߓߊ߮
n voyageur
traveller
путеше́ственник
táamaden .
táabaatɔ →̌ → 21 ( aller *agent occasionnel *statif ) ߕߊ߯ߓߊ߯ߕߐ
n défunt
deceased, departed
усо́пший, поко́йный
àrijanamɔɔ , bánbaa , fùre , sàyafure , sù , sàbaa .
tàabataaba →̌ → 1 ߕߊ߰ߓߊ߬ߕߊ߯ߓߊ
n inanité
futility
тще́тность, бессмы́сленная тра́та сил
tàafe →̌ → 50 ߕߊ߰ߝߋ
n pagne
wrapper
несшитая ю́бка, опоя́сание
kóbolon .
tàaju →̌ → 47 ߕߊ߱ tàa
n molaire
molar
моля́р
táama →̌ → 1244 ߕߊ߯ߡߊ
n marche
1 •
marche
walking
ходьба́
2 •
voyage
journey, trip
путеше́ствие, пое́здка
táama →̌ → 552 →n : 552 ߕߊ߯ߡߊ߫
vi
marcher
walk
идти́
→ vi kà táama tèn [Jaane. Kafa 2:40];
marcher (par contraste avec la course)
to walk (in opposition to running)
идти́ пешком (не бежа́ть, не е́хать)
táamaden →̌ → 53 ( marche enfant ) ߕߊ߯ߡߊߘߋ߲
n voyageur
traveller, wayfarer
путеше́ственник, пу́тник
táabaa .
táamadɔtaa →̌ → 21 ( marche dans aller ) ߕߊ߯ߡߊߘߐߕߊ߮
n voyage à l'étranger
voyage à l'étranger
travel abroad
заграни́чная пое́здка
táamala →̌ → 91 ( marche *agent permanent ) ߕߊ߯ߡߟߊ
n marcheur
walker
ходо́к
táamaɲɔɔn →̌ → 53 ( marche *partenaire réciproque ) ߕߊ߯ߡߊߢߐ߲߮
n compagnon de route
compagnon de route
fellow traveller, travelling companion
спу́тник, това́рищ по путеше́ствию
táamasen →̌ → 1 ( marche pied ) ߕߊ߯ߡߊߛߋ߲
n démarche
démarche, allure
gait, walk
похо́дка
táaɲa .
táaɲa →̌ → 16 ( aller oeil ) ߕߊ߯ߢߊ
n allure
gait
похо́дка
táamasen .
tàasi →̌ → 252 ߕߊ߰ߛߌ
n raisonnement
pondering
размышле́ние
tàasi →̌ → 237 →n : 237 ߕߊ߰ߛߌ߫
v réfléchir
? réfléchir
ponder, reflect
размышля́ть
dɔ́miri , kùnmagbá , míri , síma .
tába →̌ → 28 ߕߓߊ
n cola ntaba
cola ntaba
tree Cola cordifolia
де́рево Cola cordifolia
→ tába kunba [Diane Mamadi]
ߕߓߊ߫ ߞߎ߲ߓߊ߫
un arbre qui ressemble à bɔ̀dɔ (on mange ses fruits après qu'ils ont séché sur l'arbre)
tree resembling bɔ̀dɔ (fruits are eaten after they dried up on the tree)
де́рево, похо́жее на bɔ̀dɔ (плоды́ едя́т по́сле того, как они́ вы́сохнут на де́реве)
tàbadaa →̌ → 1 ( marmite.en.terre ) ߕߓߊ߬ߘߊ߮
n pipe
pipe
кури́тельная тру́бка
tábala →̌ ߕߓߊߟߊ tábule . Ar. ṭabl, ṭabla
n tambour de guerre
tambour de guerre
war drum
вое́нный бараба́н
tàbali →̌ → 12 ( prendre PTCP.NEG ) ߕߊ߬ߓߊߟߌ
n immeuble
immeuble, biens immobiliers
realty, immovable property
недви́жимость, недви́жимое иму́щество
tàbali →̌ ߕߓߊ߬ߟߌ Source : Fr. table .
n table
table
стол
sìiwala .
tábondon →̌ → 1 ( feu grenier.en.pisé ) ߕߊߓߏ߲ߘߏ߲
n boîte à feu
boîte à feu, foyer
fire-box
парово́зная то́пка
dáa .
tábɔ →̌ → 20 ( feu sortir ) ߕߊߓߐ
n incendie
fire
пожа́р
tábule →̌ ߕߓߊߟߊ tábala Ar. ṭabl, ṭabla
n tambour de guerre
tambour de guerre
war drum
вое́нный бараба́н
tàda →̌ → 61 ߕߊ߬ߘߊ tàta .
n rempart
1 •
rempart
rampart
крепостна́я стена́
jìn .2 •
forteresse
fortress
кре́пость
tádun →̌ → 44 ( feu cruche ) ߕߊߘߎ߲
n lanterne
lanterne, fanal
lantern
фона́рь, проже́ктор
táfan →̌ → 4 ߕߊߝߊ߲
n plancher
floor
пол
táfanɛn , bónkolo .
táfanɛn →̌ → 7 ( plancher *diminutif ) ߕߝߊߣߍ߲
n plancher
floor
пол
táfan .
táfiya →̌ → 2 ߕߊߝߌߦߊ
n éventail
fan
ве́ер
fìfalan , fɛ́lɛfɛlɛ .
tàfo →̌ ߕߊ߬ߝߏ
n gri-gri
amulet
амуле́т
tàgba →̌ → 11 ߕߜߊ߬
v bailler
vi
bailler
yawn
зева́ть
táji →̌ → 52 ( feu eau ) ߕߊߖߌ
n pétrole
pétrole, essence
petroleum, petrol, gasoil
нефть, бензи́н
jíwu , sánsi .
tájula →̌ ( feu commerçant ) ߕߊߖߎߟߊ
n vendeur d'allumettes
vendeur d'allumettes
vendor of matches
продаве́ц спи́чек
tájulusara →̌ ( part corde payer.pour ) ߕߊߖߟߎߛߙߊ
n vengeance
revenge
месть
tákala →̌ → 7 ( feu tige ) ߕߊߞߟߊ
n allumette
match
спи́чка
àlimɛtikala , àlimɛti .
tákisɛ →̌ → 17 ( feu grain ) ߕߊߞߌߛߍ
n braise
braise, brasier
embers, live embers
раскалённые у́гли
tákulun →̌ ( feu pirogue ) ߕߊߞߎߟߎ߲
n bateau à vapeur
bateau à vapeur
steamer, steamboat
парохо́д
tákuru →̌ → 5 ( feu montagne ) ߕߊߞߙߎ
n volcan
volcano
вулка́н
tála →̌ → 397 ߕߟߊ
n moitié
half
полови́на
tálańtɛ́ , tɛ́lɛn .
tála →̌ → 277 →n : 277 ߕߟߊ߫
1 • vt
diviser
divide
дели́ть
dɔ́tala .2.1 • vi
échapper
slip out
выскольза́ть, выпада́ть
kóro` tálada Sékù bólo kà bè ߞߙߏ ߕߟߊߘߊ߫ ߛߋߞߎ߬ ߓߟߏ߫ ߞߊ߬ ߓߋ߬
Sékou a laissé tomber le gobelet (involontairement)
the mug slipped out from Seku's hands
Секу уронил кружку
2.2 • vi
escape one's lips
соскочи́ть с языка́
→ vi wò tálanin í lá lè!
ߥߏ߬ ߕߟߊߣߌ߲߫ ߌ߫ ߟߊ߫ ߟߋ߬߹
cela a glissé de ta bouche
you have said it unconsideredly!
ты сказал это, не подумав!
Syn : wò bónin í bólo .
tálakuda →̌ → 5 ߕߟߊߞߘߎߊ߫
adv insipide
tasteless
безвку́сный
tálan →̌ ߕߊߟߊ߲
n cloche
cloche, gong
bell, gong
ко́локол, гонг
tálańtɛ́ →̌ → 63 ( diviser *je entre ) ߕߟߊߒߕߍ
n moitié
half
полови́на
tála , tɛ́lɛn .
tàlata →̌ → 19 ߕߟߊ߬ߕߊ Source : Ar. 'aɵ-ɵalaaɵa .
n mardi
Tuesday
вто́рник
kɔ̀lon .
tálen →̌ → 6 ߕߊߟߋ߲ tálon .
n araignée
spider
пау́к
tálontalon , tálontalon , tálontalonba .
tàli →̌ → 78 ߕߊ߬ߟߌ
n ciguë
hemlock
цику́та
tàli →̌ → 274 ߕߊ߬ߟߌ
n conte
popular tale
ска́зка
tòli , tòdi .
tàli →̌ → 274 ߕߏ߬ߟߌ tòli
n conte
conte, fable
popular tale
ска́зка
tàli , sànda , sírin , tòdi .
tálibi →̌ → 14 ߕߊߟߓߌ Source : Ar. ṭa:lib .
n élève
élève, disciple
disciple
учени́к
kàranden .
tálon →̌ → 6 ߕߊߟߋ߲ tálen
n araignée
spider
пау́к
tálontalon , tálontalon , tálontalonba .
tálontalon →̌ → 47 ߕߊߟߏ߲ߕߊߟߏ߲ tálontalonba .
n araignée
spider
пау́к
tálen .
tálontalonba →̌ → 47 ߕߊߟߏ߲ߕߊߟߏ߲ tálontalon
n araignée
spider
пау́к
tálen .
táman →̌ → 82 ߕߊߡߊ߲
n un franc
un franc
one franc
оди́н франк
tàman →̌ → 53 ߕߊ߬ߡߊ߲
n tambourin d'aisselle
tambourin d'aisselle
sand-glass drum
бараба́н в фо́рме пес́очных часо́в
tàman →̌ → 53 ߕߊ߬ߡߊ߲
n tempe
temple
висо́к
támaro →̌ → 178 ߕߡߊߙߏ támàro . Ar. tamr
n dattier
date palm
фи́никовая па́льма
tàmate →̌ → 2 ߕߡߊ߬ߕߌ tàmati Fr. tomate
n tomate
tomato
помидо́р
sàyira .
tàmati →̌ → 2 ߕߡߊ߬ߕߌ tàmate . Fr. tomate
n tomate
tomato
помидо́р
sàyira .
tàmayi →̌ ߕߡߊ߬ߦߌ
n espoir
espoir, désir
hope, desire
наде́жда, жела́ние
jìi .
tàmɛ →̌ ߕߍ߬ߡߍ tɛ̀mɛ
n zébu
zebu
зе́бу
támɛnɛ →̌ ( feu allumer ) ߕߊߡߣߍ
n lumière
light
свет
kɛ́nɛya , kɛ́nɛ , yélen .→ kà támɛnɒ` lɔ̀ à dɔ́ [Diane Mamadi]
ߞߊ߬ ߕߊߡߍߒɒ ߟߐ߬ ߊ߬ ߘߐ
diriger la lumière vers qqch
to direct a light at sth./smb
направля́ть свет на кого/что-л
támin →̌ → 10 ߕߊ߲ߓߌ tánbi
n liane
vine
лиа́на
nɔ́nbɔ .
tàmin →̌ → 1907 ߕߊ߬ߡߌ߲߬ tànbin ; tànbi .
v passer
1 •
passer
pass
проходи́ть
bɔ́ , dòn , mábìla .2 •
dépasser, surpasser
surpass
превосходи́ть
fúdu` ò dòn sàbati fén má tàmin díyaɲɔɔnɲɛ` lá [Kaba. Namori:2] ߝߘߎ ߏ߬ ߘߏ߲߬ ߛߊ߬ߓߊߕߌ߫ ߝߋ߲߫ ߡߊ߫ ߕߊ߬ߡߌ߲߫ ߘߌߦߊߢߐ߰ߒߢߍ ߟߊ
mais rien ne renforce le mariage comme l'amour mutuel
but there is nothing that consolidates marriage so much as mutual love
но ничто́ так не укрепля́ет брак, как взаи́мная любо́вь
3 •
continuer
keep doing
продолжа́ть
bólolatùun , lábàto , táa .
támuu →̌ → 7 ( feu farine ) ߕߊߡߎ߮
n poudre
gunpowder
по́рох
fúufuu , múu .
tán →̌ → 415 ߕߊ߲
num dix
ten
де́сять
tán →̌ → 415 ߕߊ߲߫
v donner un coup de pied
vt
donner un coup de pied
kick
пина́ть
tàn →̌ → 1316 ߕߊ߲߬
adv ainsi
so
так
nìn , tèn . í lá kúma ò yé tàn nè dí, kélen m'ò jɛ̀n [Jaane. Kafa 3:28] ߌ߫ ߟߊ߫ ߞߎߡߊ߫ ߏ߬ ߦߋ߫ ߕߊ߲߬ ߣߋ߬ ߘߌ߫، ߞߋߟߋ߲߫ ߡߴߏ߬ ߖߍ߲߬
tes paroles-ci sont comme ça, rien n'y manque
your words are like this, nothing is missing
твои́ слова́ таковы́, всё в них на ме́сте
tàna →̌ → 385 ߕߊ߬ߣߊ
n totem
rn 1 •
totem
totem
тоте́м
2.1 •
indésirable, inacceptable
unbearable, undesirable, unacceptable
невыноси́мое, противопока́занное, неприе́млемое
à bára bìla Màmadi tànamayɔrɔ` dɔ́ [Diane Mamadi] ߊ߬ ߓߙߊ߫ ߓߌ߬ߟߊ߫ ߡߊ߬ߡߊߘߌ߫ ߕߊ߬ߣߊߡߊߦߙߐ ߘߐ
cela a touché un point sensible chez Mamadi (cela ne lui a pas plu)
this didn't suit Mamadi's taste/ this touched Mamadi's sore spot
э́то пришло́сь не по вку́су Мамади́/ э́то заде́ло Мамади́ за больно́е ме́сто
2.2 •
antidote, contre-magie
antidote
противоя́дие, ко́нтрсре́дство, ко́нтрма́гия
làkadi .2.3 •
insurmontable
insurmontable
непреодоли́мое
bàliko .3 •
malheur, trouble, obstacle, nuisance
trouble, nuisance, bother
неприя́тность, беда́, поме́ха, исто́чник беспоко́йств
bɔ̀nɔ , jàhadi , màsiba , màɲimako , bùdun , fítina , fòsofasa , bálan , báasi .→ • ò tɛ́ tàna dí [Jaane. Kafa 2:68];
ce n'est pas grave
it does not matter
э́то не беда́
tánanki →̌ ߕߊߣߊ߲ߞߌ߫
v être trop cuit
être trop cuit
become overcooked
перева́риваться, вари́ться сли́шком до́лго
tánba →̌ → 37 ߕߊ߲ߓߊ
n cheville
rn
cheville, malléole
ankle
лоды́жка, лоды́жки, щи́колотка, щи́колотки
sènkudujɔn , sènkudu , tánbakudu , sènkudujɔn , tánbakudu .
tànba →̌ → 70 ߕߊ߲߬ߓߊ
n lance
spear
копьё
tánbakudu →̌ → 17 ( cheville boule ) ߕߊ߲ߓߊߞߘߎ
n cheville
rn
cheville, malléole
ankle
лоды́жка, лоды́жки, щи́колотка, щи́колотки
sènkudujɔn , sènkudu , tánba , sènkudujɔn , tánba .
tánban ߕߊ߲ߓߊ߲
n centre du lac
1 •
centre du lac
middle of lake
середи́на о́зера
2 •
majeur, médius, orteil moyen
second finger, middle toe
сре́дний па́лец
3 •
capitale
capital
столи́ца
fàamaso , kúbeda .
tánbi →̌ → 10 ߕߊ߲ߓߌ támin .
n liane
vine
лиа́на
nɔ́nbɔ .
tànbi →̌ → 1907 ߕߊ߬ߡߌ߲߬ tàmin tànbin ; tàmin .
v passer
1 •
passer
pass
проходи́ть
bɔ́ , dòn , mábìla .2 •
dépasser, surpasser
surpass
превосходи́ть
fúdu` ò dòn sàbati fén má tàmin díyaɲɔɔnɲɛ` lá [Kaba. Namori:2] ߝߘߎ ߏ߬ ߘߏ߲߬ ߛߊ߬ߓߊߕߌ߫ ߝߋ߲߫ ߡߊ߫ ߕߊ߬ߡߌ߲߫ ߘߌߦߊߢߐ߰ߒߢߍ ߟߊ
mais rien ne renforce le mariage comme l'amour mutuel
but there is nothing that consolidates marriage so much as mutual love
но ничто́ так не укрепля́ет брак, как взаи́мная любо́вь
3 •
continuer
keep doing
продолжа́ть
bólolatùun , lábàto , táa .
tánbilakudu →̌ → 1 ( liane à boule ) ߕߊ߲ߓߌߟߊߞߘߎ tánbilakuru ; tɔ́nbilakudu .
n jupe nouée pour travailler
jupe nouée pour travailler
skirt tied so that it may not hinder working
ю́бка повя́занная по-рабо́чему
tánbilakuru →̌ → 1 ( liane à boule ) ߕߊ߲ߓߌߟߊߞߘߎ tánbilakudu tánbilakudu ; tɔ́nbilakudu .
n jupe nouée pour travailler
jupe nouée pour travailler
skirt tied so that it may not hinder working
ю́бка повя́занная по-рабо́чему
tànbin →̌ → 1907 ߕߊ߬ߡߌ߲߬ tàmin tàmin ; tànbi .
v passer
1 •
passer
pass
проходи́ть
bɔ́ , dòn , mábìla .2 •
dépasser, surpasser
surpass
превосходи́ть
fúdu` ò dòn sàbati fén má tàmin díyaɲɔɔnɲɛ` lá [Kaba. Namori:2] ߝߘߎ ߏ߬ ߘߏ߲߬ ߛߊ߬ߓߊߕߌ߫ ߝߋ߲߫ ߡߊ߫ ߕߊ߬ߡߌ߲߫ ߘߌߦߊߢߐ߰ߒߢߍ ߟߊ
mais rien ne renforce le mariage comme l'amour mutuel
but there is nothing that consolidates marriage so much as mutual love
но ничто́ так не укрепля́ет брак, как взаи́мная любо́вь
3 •
continuer
keep doing
продолжа́ть
bólolatùun , lábàto , táa .
tànbon →̌ → 7 ߕߊ߲߬ߓߏ߲
n erreur
mistake, shortcoming
заблужде́ние
fìli .
tàndo →̌ → 180 ߕߊ߲߬ߘߏ
v glorifier
vt
glorifier, remercier en louant
praise, thank in glorifying
восхваля́ть, благодари́ть, восхваля́я, возноси́ть хвалу́ кому-л
bálima , fàsa , kúlunje , mábalima , mátɔɔ , máweele , tɛ́rɛmɛ .
tànfara →̌ → 8 ߕߐ߲߬ߝߎߙߊ߲ tɔ̀nfuran tànfuran ; tònfuran ; tɔ̀nfuran .
n fronde
sling
праща́
tànfuran →̌ → 8 ߕߐ߲߬ߝߎߙߊ߲ tɔ̀nfuran tɔ̀nfuran ; tònfuran ; tànfara .
n fronde
sling
праща́
tàngba →̌ ߕߊ߲߬ߜߊ
n bifurcation
bifurcation
разви́лка
bàran , sílafada , bɛ̀ntɛ .→ yíri tangba [Traore Numan]
ߦߙߌ߫ ߕߊ߲ߜߊ߫
bifurcation de branche
fork of a tree
разви́лка де́рева
→ síla tangba [Kante. Kodoyidalan]
ߛߌߟߊ߫ ߕߊ߲ߜߊ߫
bifurcation de route
fork in a road
разви́лка доро́г
tángbayi →̌ → 6 ߕߊ߲ߜߊߦߌ
n ballon
ball
мяч
bàlon , gbàyi , tòlan .
tánintanin →̌ → 1 ߕߊߣߌ߲ߕߊߣߌ߲
adv très
very
о́чень
bɛ́dɛbɛdɛ , kísɔ , kójuu , kósɛbɛ , kúdɛkudɛ , mɛ́rrɛ , pédekele , pépe , sàfífi , súe , téru , wúyuwɛyɛ , ɲúfukudu .
tànka →̌ → 336 ߕߊ߲߬ߞߊ
n 50 centimes
50 centimes
fifty centimes
50 санти́мов
tànka →̌ → 336 ߕߊ߲߬ߞߊ
n respect
honour
почёт
bá , bìlańfɛ̀ , bònɲa , bólofa , bɔ̀dɛ , dánkun , bònya .
tànka →̌ → 282 →n : 282 ߕ߬ߊ߲ߞߊ
v protéger
vt 1 •
protéger
protect
защища́ть, предохраня́ть
bàli , kánda , kùnnasìi , láfàsa , látànka . Ála dénnen` bɛ́ɛ tànka tólogbɛlɛya` mà [Jaane. Kafa 3:14] ߊߟߊ߫ ߘߋ߲ߣߋ߲ ߓߍ߯ ߕߊ߲߬ߞߊ߫ ߕߟߏߜߍߟߍߦߊ ߡߊ߬
Dieu protège tous les enfants de la désobéissance
God forbid all the children to disobey
упаси́ Бог всех дете́й от непослуша́ния
tànkaran →̌ → 1 ߕߊ߲߬ߞߊߙߊ߲ tɔ̀nkaran .
n cache-sexe d'enfant
cache-sexe d'enfant
children's loincloth
де́тская набе́дренная повя́зка
fòngban , wɔ́lɔfɔbila , ɲɛ́bila .
tànkin →̌ → 2 ߕߊ߲߬ߞߌ߲߬
v punir
vt
punir
punish
нака́зывать
jànki , ɲànkin , látɔn .
tánko →̌ → 4 ߕߊ߲ߞߏ߲ tánkon tánkon ; tánkɔ .
n bubale
hartebeest
буба́л, коро́вья антило́па
→ tánkon bili
ߕߊ߲ߞߏ߲߫ ߓߌߟߌ߫
bubale mâle (grand et fort)
large and strong male hartebeest
кру́пный и си́льный саме́ц антило́пы буба́л
2 •
damalisque
korrigum, sassaby
сасаби (?)
tánkon →̌ → 4 ߕߊ߲ߞߏ߲ tánko ; tánkɔ .
n bubale
hartebeest
буба́л, коро́вья антило́па
→ tánkon bili
ߕߊ߲ߞߏ߲߫ ߓߌߟߌ߫
bubale mâle (grand et fort)
large and strong male hartebeest
кру́пный и си́льный саме́ц антило́пы буба́л
2 •
damalisque
korrigum, sassaby
сасаби (?)
tánkɔ →̌ → 4 ߕߊ߲ߞߏ߲ tánkon tánko ; tánkon .
n bubale
hartebeest
буба́л, коро́вья антило́па
→ tánkon bili
ߕߊ߲ߞߏ߲߫ ߓߌߟߌ߫
bubale mâle (grand et fort)
large and strong male hartebeest
кру́пный и си́льный саме́ц антило́пы буба́л
2 •
damalisque
korrigum, sassaby
сасаби (?)
tànkɔdɔ →̌ → 3 ߕߊ߲߬ߞߘߐ
n tabac
tobacco
таба́к
jànba .
tánnaka →̌ → 1 ( dix *nom de lieu *originaire de ) ߕߊ߲ߠߞߊ
n dizaine
ten
деся́ток
bî , bílaka .
tánsan →̌ → 102 ߕߊ߲ߛߊ߲߫ fánsan ; wánsan .
v k'í sèn` tánsan
ߞߴߌ߫ ߛߋ߲߭ ߕߊ߲ߛߊ߲߫
écarter.les.jambes, écarter les jambes
straddle
широко́ раздвигать но́ги
1.2 • vr
avant d'avoir écarté les jambes, on ne sait pas qui on est (un homme ou une femme Autrement dit: on ne peut pas savoir ce que les autres pensent de soi avant de tomber dans une situation difficile)
before you move your legs apart, you don't know who you are
пока́ не раздви́нешь но́ги, сам не узна́ешь, кто ты есть
mɔ̀ɔ` t'í yɛ̀rɛ lɔ́n n'í t'í tánsan [Diane Mamadi] ߡߐ߱ ߕߴߌ߫ ߦߍ߬ߙߍ߫ ߟߐ߲߫ ߣߴߌ߫ ߕߴߌ߫ ߕߊ߲ߛߊ߲߫
2 • vt
étendre
spread
растя́гивать
táɲɔɔn →̌ → 9 ( part *partenaire réciproque ) ߕߊߢߐ߲߮
n riposte
riposte, talion
riposte, talion
месть, возме́здие
tára →̌ → 427 ߕߙߊ
n chaleur
1 •
chaleur
heat
жара́
fùntanin , kálaya , wúyen .2 •
partie chaude de la saison sèche
hot part of the dry season
жа́ркая часть сухо́го сезо́на
tára →̌ → 300 →n : 300 ߕߙߊ߫
v vt . 1 •
demander
ask
проси́ть
máɲìninka , ɲínin .2 •
quémander
beg
попроша́йничать
tàra →̌ → 9 ߕߊ߬ߙߊ
n concubine esclave
concubine esclave
slave concubine
рабы́ня-нало́жница
táraba →̌ → 164 ( chaleur *augmentatif ) ߕߙߊߓߊ
n mars
March
март
tàrabu →̌ → 1 ߕߎ߬ߙߊ߬ߓߎ tùrabu tùrabu ; tàribu .
n géomancie
geomancy
гада́ние по пы́ли
bùudi , bùudila .
táraji →̌ → 2 ( chaleur eau ) ߕߙߊߖߌ
n sueur
sweat, perspiration
пот
wɔ̀siji , wɔ̀si , wɔ̀si , wɔ̀siji . à lá táraji ߊ߬ ߟߊ߫ ߕߙߊߖߌ߫
sa sueur
his sweat
его́ пот
táraka →̌ ߕߙߊߞߊ
n poisson esp
poisson
fish
ры́ба
tárali →̌ → 63 ( demander *nom d'action ) ߕߙߊߟߌ
n mendicité
begging
попроша́йничество
táralila →̌ → 24 ( demander *nom d'action *agent permanent ) ߕߙߊߟߌߟߊ
n mendiant
beggar
попроша́йка
tári →̌ → 272 ߕߋߙߌ téri téri ; tɛ́ri .
n ami
rn
ami
friend
друг
dɛ̀ɲɔɔn , tériɲɔɔnma .
tàribu →̌ → 1 ߕߎ߬ߙߊ߬ߓߎ tùrabu tàrabu ; tùrabu .
n géomancie
geomancy
гада́ние по пы́ли
bùudi , bùudila .
tárin →̌ → 123 ߕߊߙߌ߲߫ térin ; téri .
vq rapide
quick
бы́стрый
dí , káliman , kálin .
tàron →̌ → 12 ߕߊ߬ߙߏ߲߬
v buter
vi
buter
trip
ударя́ться, спотыка́ться
tása →̌ → 27 ߕߛߊ
n cuvette
cuvette, bol
bowl
таз, ча́шка
bɔ́ɔnɛn .
tàsabiya →̌ → 13 ߕߛߊ߬ߓߌߦߊ
n chapelet
rosary
чётки
kɔ̀rɔsi .
tásakara →̌ → 17 ߕߛߊߞߙߊ
n plaine
plain
равни́на
gbɛ́ , jɛ̀ɛjɛɛ .
tásàlen →̌ ߕߊߛߊ߬ߟߋ߲ sátale .
n bouilloire
kettle
ча́йник
tásàlén
(en plastique bleu) photo Valentin Vydrine
tàsari →̌ ߕߊ߬ߛߊߙߌ߫
v vomir
vi
vomir
vomit
стошни́ть
báaji , fɔ́nɔ , wɔ̀ku .
tási →̌ ߕߊߛߌ߫
adv gbɛ́ tási [Kante. Kodoyidalan]
ߜߍ߫ ߕߊߛߌ߫
potelé et clair
chubby and of light colour
по́лный и све́тлый
tási →̌ ߕߊߛߌ Source : Fr. tasse .
n tasse
cup
ча́шка
bɛ́lɛ .
tásulu →̌ → 7 ߕߊߛߟߎ
n four
oven, kiln
печь для о́бжига
tàta →̌ → 61 ߕߊ߬ߘߊ tàda
n rempart
1 •
rempart
rampart
крепостна́я стена́
jìn .2 •
forteresse
fortress
кре́пость
tàta →̌ → 57 ( prendre *participe potentiel ) ߕߊ߬ߕߊ
n meuble
meuble, biens mobiliers
movables, movable properties
дви́жимость, дви́жимое иму́щество
táwu →̌ → 45 →n : 45 ߕߊߥߎ߫
v faire exprès
vr
faire exprès
do deliberately
де́лать наро́чно
táwu →̌ → 61 ߕߊߥߎ
n intention
intent, design
у́мысел
wàninke .
táya →̌ → 50 ( part *abstractif ) ߕߦߊ
n propriété
ownership, property
со́бственность
tá , tìiya .
té →̌ → 26485 ߕߋ߫ t' .
cop COP NEG2
COP NEG2
té →̌ → 26485 ߕߍ߫ tɛ́
pm COP NEG2
ne pas être
not to be
не быть
tè →̌ → 400 ߕߋ߬ tì .
v briser
vt
briser
break
раска́лывать
téde →̌ → 504 ߕߘߋ߫
prt finalement
finally
наконе́ц
tá té sé dòon ná bù` kɔ́dɔ fó à sìsi` yé yɛ̀lɛ lè téde [Kaba. Namori] ߕߊ߫ ߕߋ߫ ߛߋ߫ ߘߏ߲߰ ߣߊ߫ ߓߎ߭ ߞߘߐ߫ ߝߏ߫ ߊ߬ ߛߌ߬ߛߌ ߦߋ߫ ߦߍ߬ߟߍ߫ ߟߋ߬ ߕߋߘߋ߫
le feu ne peut pas se cacher sous le foin, en fin du compte la fumée s'élèvera
fire cannot be hidden under the chaff, the smoke will end by rising
ого́нь не мо́жет спря́таться под мяки́ной, дым в конце́ концо́в подни́мется
ń tɛ́ sé bì tèlen ná kà sì féu, fó ń ɲɛ́ à fɔ́ í ɲɛ́ lè téde [Kaba. Namori:3-4] ߒ߫ ߕߍ߫ ߛߋ߫ ߓߌ߬ ߕߋ߬ߟߋ߲߫ ߣߊ߫ ߞߊ߬ ߛߌ߬ ߝߋߎ߫، ߝߏ߫ ߒ߫ ߢߍ߫ ߊ߬ ߝߐ߫ ߌ߫ ߢߍ߫ ߟߋ߬ ߕߋߘߋ߫
aujourd'hui je ne peux pas passer le jour ni la nuit sans que je te le dise enfin
today I cannot pass a day or night if I don't tell you finally about it
сего́дня я не могу́ провести́ ни дня, ни ко́чи, е́сли я не скажу́ тебе́ об э́том наконе́ц
tède ߕߋ߬ߘߋ tète ; tère .
n nature
nature
нату́ра
súnkun , nɔ̀rɔ .→ tède juu
ߕߋ߬ߘߋ߫ ߖߎ߯
mauvais nature (mauvais caractère et prédestination)
bad nature
дурна́я нату́ра (челове́ка)
→ tède ɲi
ߕߋ߬ߘߋ߫ ߢߌ߫
bon nature
good nature
хоро́шая нату́ра
tédetede →̌ → 8 ߕߘߋߕߘߋ߫
adv exactement
exactly
то́чно
jɔ́njɔn , jɔ́n , sérere .
tèeran →̌ ( couper *instrumental ) ߕߋ߰ߙߊ߲ tɛ̀ɛran .
n hache
ax
топо́р
tèere →̌ → 57 ߕߋ߰ߙߋ
n brigand
1 •
brigand
footpad
разбо́йник
bènkanninna , kòrogba , sílakanbela .2 •
brigand-esclavagiste
raider
разбо́йник-работорго́вец
tèereya →̌ → 12 ( brigand *abstractif ) ߕߋ߰ߙߋ߬ߦߊ
n banditisme
banditry
разбо́й
bándiya .
tèle →̌ → 3383 ߕߋ߬ߟߋ
n soleil
1 •
soleil
sun
со́лнце
→ • tèle` wóloda [Jaane. Kafa 2:41];
le soleil est apparu
sun has appeared
вы́глянуло со́лнце
2 •
journée
day
день
→ • tèle fìla [Diane Mamadi]
ߕߋ߬ߟߋ߫ ߝߌ߬ߟߊ߫
deux jours; plusieurs jours (jusqu'à un mois; un délai qu'on perçoit bref)
two days; several days (up to a month; the speaker does not consider this term as long)
два дня; не́сколько дней (не бо́льше ме́сяца, причём говоря́щий счита́ет э́тот срок небольши́м)
3 •
époque
era
эпо́ха
Júurukanke k'à tèle` sàn 44 mànsaya` bɛ́ɛ kɛ́ jɛ̀dɛ sàwo kɛ́ ò lé dɔ́ [Kante. Soso:6] ߖߎ߯ߙߎߞߊ߲ߞߋ߫ ߞߴߊ߬ ߕߋ߬ߟߋ ߛߊ߲߬ ߄߄ ߡߊ߲߬ߛߦߊ ߓߍ߯ ߞߍ߫ ߖߍ߬ߘߍ߫ ߛߊ߬ߥߏ߫ ߞߍ߫ ߏ߬ ߟߋ߫ ߘߐ
Diouroukanké a passé tout son règne de 44 ans en faisant ce qu'il voulait
Jurukanke spent his 44-year reign doing what he wanted
Джууруканке́ провёл всё своё 44-ле́тнее правле́ние, де́лая то, что хоте́л
tèlebaa →̌ → 279 ( soleil *agent occasionnel ) ߕߟߋ߬ߓߊ߮
n ordinateur
computer
компью́тер
tèlebàn →̌ → 7 ߕߋ߬ߟߋߓߊ߲߭
n mouche esp
mouche
fly
му́ха
tèlebe →̌ → 422 ( soleil tomber ) ߕߟߋ߬ߓߋ
n ouest
ouest, occident
West
за́пад
tèlebɔ →̌ → 175 ( soleil sortir ) ߕߟߋ߬ߓߐ
n est
est, orient
East
восто́к
kɔ́dɔn .
tèledɔ →̌ → 35 ( soleil dans ) ߕߟߋ߬ߘߐ
n déjeuner
déjeuner, repas de midi
lunch
обе́д
dàrakala , dàraka , kɔ́ndɔn , dàraka , dàrakala , tèlema .
tèledɔla →̌ → 153 ( soleil dans *nom de lieu ) ߕߟߋ߬ߘߐ߬ߟߊ
n journée
daytime
дневно́е вре́мя
tèle . fùntanin` yé bánda` dɔ́ tèledɔla` nìn dɔ́ [Jaane. Kafa 2:41] ߝߎ߲߬ߕߊߣߌ߲ ߦߋ߫ ߓߊ߲ߘߊ ߘߐ߫ ߕߋ߬ߟߋߘߐߟߊ ߣߌ߲߬ ߘߐ
aujourd'hui il fait chaud pendant la journée
it is hot today in the daytime
сего́дня днём жа́рко
télegaramun →̌ ߕߟߋߜ߭ߙߊߡߎ߲
n télégramme
cable, telegraph, wire
телегра́мма
nɛ̀ɛjulu .→ kà télegramun` náwa [Diane Mamadi]
ߞߊ߬ ߕߟߋߜ߭ߙߊߡߎ߲ ߣߊߥߊ߫
câbler, expédier un télégramme
to telegraph, to send a telegram, to cable
отправля́ть телегра́мму
tèlema →̌ → 203 ( soleil *comme de ) ߕߟߋ߬ߡߊ
n saison sèche
saison sèche
dry season
сухо́й сезо́н
télen →̌ → 380 ߕߋߟߋ߲
n intégrité
1 •
intégrité, honnêteté
honesty
че́стность
bɛ́dɛbɛdɛya , lásɔn .2 •
justice
justice
справедли́вость
jɔ́ , télenbaaya .
télen →̌ → 136 →n : 136 ߕߋߟߋ߲߫
v rectifier
1 • vt
rectifier, redresser
straighten
выпрямля́ть
2 • vr
agir honnêtement
behave honestly
поступа́ть че́стно
mɔ̀ɔ dòn yé lánnaya` sɔ̀dɔn ná dì n'í m'í télen? [Kante. Manden dofo 1:51] ߡߐ߰ ߘߏ߲߬ ߦߋ߫ ߟߊ߲ߣߦߊ ߛߐ߬ߘߐ߲߫ ߣߊ߫ ߘߌ߬ ߣߴߌ߫ ߡߴߌ߫ ߕߋߟߋ߲߫؟
comment peut-on gagner la confiance si on n'agit pas honnêtement?
how will one gain confidence, if one behaves dishonestly?
ка́к же челове́к завою́ет дове́рие, е́сли он ведёт себя́ нече́стно?
télenbaaya →̌ → 58 ( rectifier *agent occasionnel *abstractif ) ߕߋߟߋ߲ߓߊ߯ߦߊ
n justice
justice
справедли́вость
jɔ́ , télen .
télennɛn →̌ → 154 ( rectifier *participe résultatif ) ߕߋߟߋ߲ߣߍ߲
adj juste
juste, équitable
fair, equitable
справедли́вый
téli →̌ → 12 ߕߋߟߎ télu
n calvitie
baldness, bald patch
плешь
kùngbanan .
télu →̌ → 12 ߕߋߟߎ téli .
n calvitie
baldness, bald patch
плешь
kùngbanan .
tén →̌ → 237 ߕߋ߲ tín .
n front
forehead
лоб
tín .
tén →̌ → 237 ߕߋ߲ tín .
n palmier à huile
palmier à huile
oil palm
масли́чная па́льма
tèn →̌ → 3459 ߕߋ߲߬
adv ainsi
so
так
nìn , tàn .
ténà →̌ → 1071 ߕߍߣߊ߬ tɛ́nà tɛ́nà ; tɛ́n` ; tén` .
pm FUT NEG
FUT NEG
tènke →̌ → 7 ߕߋ߲߬ߞߋ
n source
spring, fountainhead
родни́к, исто́чник
búruju , bɔ́ju , bɔ́nsun , bɔ́yila , fúndi .
tènten →̌ → 29 ߕߋ߲߬ߕߋ߲߬
adv de nos jours
de nos jours
nowadays
ны́нешние времена́
bìntuma . Mísìran málɔnnɛn kɔ́rɔndi ɲíma sɛ́nɛ` dɛ́ kàyíi tùma ján háan tènten [Jaane. Kafa 2:56] ߡߌߛߌ߬ߙߊ߲߫ ߡߊߟߐ߲ߣߍ߲߫ ߞߐߙߐ߲ߘߌ߫ ߢߌߡߊ߫ ߛߣߍ ߘߍ߫ ߞߊ߬ߦߌ߯ ߕߎ߬ߡߊ߫ ߖߊ߲߫ ߤߊ߲߯ ߕߋ߲߬ߕߋ߲߫
l'Égypte est connue pour la culture du bon coton depuis les temps anciens jusqu'à nos jours
Egypt is ronown for growing a cood cotton since olden times till nowadays
Еги́пет изве́стен выра́щиванием хоро́шего хло́пка с да́вних времён и по сю по́ру
tén` →̌ → 1071 ߕߍߣߊ߬ tɛ́nà ténà ; tɛ́n` ; tɛ́nà .
pm FUT NEG
FUT NEG
tére →̌ → 2 ߕߙߋ߫
adv voilà
voilà, justement
here is
вот
jɔ́ .
tère ߕߋ߬ߘߋ tède tète ; tède .
n nature
nature
нату́ра
súnkun , nɔ̀rɔ .→ tède juu
ߕߋ߬ߘߋ߫ ߖߎ߯
mauvais nature (mauvais caractère et prédestination)
bad nature
дурна́я нату́ра (челове́ка)
→ tède ɲi
ߕߋ߬ߘߋ߫ ߢߌ߫
bon nature
good nature
хоро́шая нату́ра
téri →̌ → 123 ߕߊߙߌ߲߫ tárin térin ; tárin .
vq rapide
quick
бы́стрый
dí , káliman , kálin .
téri →̌ → 272 ߕߋߙߌ tári ; tɛ́ri .
n ami
rn
ami
friend
друг
dɛ̀ɲɔɔn , tériɲɔɔnma .
térin →̌ → 123 ߕߊߙߌ߲߫ tárin tárin ; téri .
vq rapide
quick
бы́стрый
dí , káliman , kálin .
tériɲɔɔnma →̌ ߕߋߙߌߢߐ߲߯ߡߊ
n ami
rn
ami, amis
friend, friends
друг, друзья
dɛ̀ɲɔɔn , téri . Sékù ní Fónbà yé tériɲɔɔnma lè dí ߛߋߞߎ߬ ߣߌ߫ ߝߏ߲ߓߊ߬ ߦߋ߫ ߕߋߙߌߢߐ߲߰ߡߊ߫ ߟߋ߬ ߘߌ
Sékou et Fomba sont des amis
Seku and Fomba are friends
Секу и Фомба друзья
tériya →̌ → 86 ( ami *abstractif ) ߕߋߙߌߦߊ
n amitié
friendship
дру́жба
téru →̌ → 152 ߕߋߙߎ߫
adv très
very
о́чень
bɛ́dɛbɛdɛ , kísɔ , kójuu , kósɛbɛ , kúdɛkudɛ , mɛ́rrɛ , pédekele , pépe , sàfífi , súe , tánintanin , wúyuwɛyɛ , ɲúfukudu . k`ò kɛ́ sàra bɛ̀nnɛn` dí téru [Kurana:78] ߞߏ߬ ߞߍ߫ ߛߊ߬ߙߊ߫ ߓߍ߲߬ߣߍ߲ ߘߌ߫ ߕߋߙߎ߫
pour en faire une récompense convenable
to make it a fitting recompense
что́бы сде́лать э́то воздая́нием соотве́тственным
tète ߕߋ߬ߘߋ tède tède ; tère .
n nature
nature
нату́ра
súnkun , nɔ̀rɔ .→ tède juu
ߕߋ߬ߘߋ߫ ߖߎ߯
mauvais nature (mauvais caractère et prédestination)
bad nature
дурна́я нату́ра (челове́ка)
→ tède ɲi
ߕߋ߬ߘߋ߫ ߢߌ߫
bon nature
good nature
хоро́шая нату́ра
tɛ́ →̌ → 21386 ߕߍ߫
cop COP NEG1
ne pas être
COP NEG1
не быть
tɛ́ →̌ → 21386 ߕߍ߫
pp entre
between
ме́жду
tɛ́ →̌ → 21835 ߕߍ
n intervalle
1 •
intervalle
interval
промежу́ток
tɛ́la .2 •
endroit
place
ме́сто
dìnkira , díya , kìdin , yíla , yɔ́rɔ .3 •
relations
relations
отноше́ния
bìlaɲɔɔnmà .
tɛ́ →̌ → 21415 ߕߍ߫ té .
pm COP NEG2
ne pas être
not to be
не быть
tɛ̀ →̌ ߕߍ߬
v ramasser
vt 1 •
ramasser
pick up, collect, gather
собира́ть, подбира́ть
lákɛ , mátɔ̀mɔn , sídin , tɔ̀nbɔ .2 •
effacer
erase, rub out
стира́ть
bɔ̀rɔndɔ .
tɛ́baa →̌ → 17 ( entre *agent occasionnel ) ߕߍߓߊ߮
n diplomate
diplomat
диплома́т
tɛ́baaya →̌ → 161 ( diplomate [ entre *agent occasionnel ] *abstractif ) ߕߍߓߊ߯ߦߊ
n diplomatie
diplomacy
диплома́тия
tɛ́bɛn →̌ → 53 ߕߍߓߍ߲
n carpe
carp
карп
tɛ̀dɛ →̌ ߕߘߍ߬ tɛ̀rɛ ; tɛ̀d' ; tɛ̀r' .
pm PST2
tɛ̀dɛ →̌ → 9972 ߕߘߍ߬ tɛ̀rɛ .
v trouver
vt
trouver
find
находи́ть
lábɔ , sɔ̀dɔn , yé .
tɛ́dɔ →̌ → 52 ( entre dans ) ߕߍߘߐ
adj neutre
neutre, moyen
neutral, middle
нейтра́льный, сре́дний
mánkan .
tɛ́dɔya →̌ → 9 ( neutre [ entre dans ] *abstractif ) ߕߍߘߐߦߊ
n neutralité
neutrality
нейтралите́т
tɛ̀d' →̌ ߕߘߍ߬ tɛ̀dɛ tɛ̀rɛ ; tɛ̀dɛ ; tɛ̀r' .
pm PST2
tɛ́ɛ →̌ → 478 ߕߍ߮
n paume
rn
paume
palm, sole
ладо́нь, подо́шва
bóloɲa , tɛ́ɛkɔnɔla . í tɛ́ɛ` lá ń tɛ́ɛ fɔ́lɔ [Jaane. Kafa 3:32] ߌ߫ ߕߍ߮ ߟߊ߫ ߒ߫ ߕߍ߯ ߝߐߟߐ߫
donne-moi d'abord ta main
give me first your hand
дай мне снача́ла твою́ ру́ку
→ rn tɛ́ɛ` ɲá
ߕߍ߮ ߢߊ
poignée (doit être suivi d'un quantificateur)
handful (must be followed by a quantifier)
горсть (обязательно в сопровождении квантификатора)
→ rn kà tɛ́ɛ` kò
ߞߊ߬ ߕߍ߮ ߞߏ߬
se laver les mains
to wash one's hands
мыть ру́ки
tɛ̀ɛ →̌ → 837 →n : 837 ߕߍ߰
v couper
1 • vt
couper
cut
ре́зать
bádon , bólotɛ̀ɛ , búndan , dɔ́bundan , látɛ̀ɛ .2 • vi
rompre
break, sever one's connection
порыва́ть
tɛ̀ɛ →̌ → 916 ߕߍ߱
n partie
1 •
partie
part
часть
kúdun .2 •
tontine
tontine
тонти́на
tɛ́ɛdɔ →̌ → 7 ( paume dans ) ߕߍ߯ߘߐ
n poignée
fistful, handful
горсть, содержи́мое ладо́ни
bólodɔ , bólofa , bólofilafa , bólofilaɲa , bólo , bóloɲa , dɔ́ɔman , lɔ́kɔma , mɔ̀ndɔn , bóloɲa , bólodɔ , bólofa , mɔ̀ndɔn .
tɛ́ɛdɔfɔfen →̌ ( paume dans dire chose ) ߕߍ߯ߘߝߐߝߋ߲
n castagnettes
castanets
кастанье́ты
tɛ́ɛdɔtolan →̌ → 1 ( paume dans ballon ) ߕߍ߯ߘߐߕߏߟߊ߲
n volley-ball
volley-ball
волейбо́л
tɛ́ɛgbɛ →̌ → 20 ( paume blanc ) ߕߍ߯ߜߍ
adj pauvre
poor
бе́дный, неиму́щий
bólokolon , fàantan .
tɛ́ɛgbɛ →̌ → 20 ( paume blanc ) ߕߍ߯ߜߍ
n pauvre
poor person
бедня́к
bólokolon , bólomandɔɔ , fàantan , sɛ̀ɛbaatɔ .
tɛ́ɛgbɛlɛn →̌ → 12 ( paume difficile ) ߕߍ߯ߜߍߟߍ߲
adj avare
stingy man, miser
скупе́ц, скря́га, жа́дина
bólodɔgbɛlɛn , bólolafasan , bàkiilu , bólogbɛlɛn , bòkunan , júumante , bólodɔgbɛlɛn , kúdènkanin .
tɛ́ɛgbɛlɛn →̌ → 12 ( paume difficile ) ߕߍ߯ߜߍߟߍ߲
n avare
stingy man, miser
скупе́ц, скря́га, жа́дина
bólodɔgbɛlɛn , bólolafasan , júumante , bàkiilu , bólogbɛlɛn , bòkunan , júumante , bólodɔgbɛlɛn , kúdènkanin .
tɛ́ɛkɔnɔla →̌ → 1 ( paume à.l’intérieur *nom de lieu ) ߕߍ߯ߞߣߐߟߊ
n paume
rn
paume
palm
ладо́нь
bóloɲa , tɛ́ɛ .
tɛ́ɛlandi →̌ → 11 ( paume à agréable ) ߕߍ߯ߟߊ߲ߘߌ
adj bon tireur
bon tireur
marksman, sharpshooter
ме́ткий
bólolandi .
tɛ́ɛlandi →̌ → 11 ( paume à agréable ) ߕߍ߯ߟߊ߲ߘߌ
n bon tireur
bon tireur
marksman, sharpshooter
ме́ткий
bólolandi .
tɛ́ɛlangbo →̌ ( paume à désagréable ) ߕߍ߯ߟߊ߲ߜߏ
adj mauvais tireur
mauvais tireur
poor shot
неме́ткий
bólolangbo .
tɛ́ɛlangbo →̌ ( paume à désagréable ) ߕߍ߯ߟߊ߲ߜߏ
n mauvais tireur
mauvais tireur
poor shot
неме́ткий
bólolangbo .
tɛ́ɛlɛn →̌ → 25 ߕߍ߯ߟߍ߲
n page
page
страни́ца
kɔ́gbɛ .
tɛ́ɛmasìi →̌ ( paume mettre.de.côté [ *connecteur s'asseoir ] ) ߕߍ߯ߡߊߛߌ߰
v envier
vi
envier
envy, be envious
зави́довать
ɲábɔ . Sékù tɛ́ɛmasìinin Fónbà mà [Keyita Fajinba] ߛߋߞߎ߬ ߕߍ߯ߡߊߛߌ߰ߣߌ߲߫ ߝߏ߲ߓߊ߬ ߡߊ߬
Sékou envie Fomba
Seku envies of Fomba
Секу завидует Фомбе
tɛ̀ɛn →̌ → 67 ߕߍ߲߱
adj castré
castrated, gelded
кастри́рованный
→ bà tɛɛn
ߓߊ߬ ߕߍ߲߯
bouc châtré
gelded goat
кастри́рованный козёл
→ sàa tɛɛn
ߛߊ߰ ߕߍ߲߯
bélier châtré
wether
ва́лу́х (кастри́рованный бара́н)
tɛ̀ɛńdɔ →̌ → 5 ( couper *je dans ) ߕߍ߰ߒߘߐ
n perte de confiance
perte de confiance
loss of confidence
утра́та дове́рия
tɛ̀ɛnsoya .
tɛ̀ɛnsoya →̌ → 17 ( couper *abstractif ) ߕߍ߲߰ߛߏ߬ߦߊ
n défiance
défiance, perte de confiance
loss of confidence
недове́рие, утра́та дове́рия
tɛ̀ɛńdɔ . tɛ̀ɛnsoya` báda dòn án ní ɲɔ́ɔn` tɛ́ ߕߍ߲߰ߛߏߦߊ ߓߘߊ߫ ߘߏ߲߬ ߊ߲߫ ߣߌ߫ ߢߐ߲߯ ߕߍ
la confiance entre nous a été perdue
confidence between us has been lost
дове́рие ме́жду на́ми бы́ло утра́чено
tɛ́ɛɲɛ →̌ ߕߍ߯ߢߍ
n gifle
rn
gifle
slap in the face
пощёчина
bóloɲa .
tɛ̀ɛran →̌ → 1 ( couper *instrumental ) ߕߋ߰ߙߊ߲ tèeran
n hache
ax
топо́р
tɛ́ɛtali →̌ → 6 ( paume prendre *nom d'action ) ߕߍ߯ߕߊߟߌ
n arrestation
arrest
аре́ст
tɛ̀ɛtɛɛ →̌ ߕߍ߰ߕߍ߰
v marcher pas à pas
vi
marcher pas à pas, apprendre à marcher
learn to walk
учи́ться ходи́ть
tɛ́fala →̌ → 5 ( intervalle plaque ) ߕߍߝߟߊ
n taille
rn
taille
waist, waistline
по́яс, та́лия
dàma , lɔ̀gban .
tɛ̀fɛ →̌ → 45 ߕߏ߬ߝߊ tòfa tùfa ; tòfa ; tɔ̀fɛ . Ar. ṭu:ba
n brique
brick
кирпи́ч
bíriki , sànjaran , tòfaden , bíriki , bírikuden , tòfaden .→ bɔ̀ɔ tofa
ߓߐ߰ ߕߏߝߊ߫
brique en argile
brick (made of clay)
кирпи́ч (гли́няный)
→ síman tofa
ߛߌߡߊ߲߫ ߕߏߝߊ߫
bloc de béton
concrete block
бето́нный блок
tɛ̀fɛden →̌ → 43 ( brique enfant ) ߕߏ߬ߝߊ߬ߘߋ߲ tòfaden tùfaden ; tòfaden ; tɔ̀fɛden .
n brique
brick
кирпи́ч
bíriki , sànjaran , tòfa , bíriki , bírikuden , tòfa .
tɛ́fɔ →̌ → 95 ( entre dire ) ߕߍߝߐ
n pourparlers
pourparlers, négociations
parley
перегово́ры
tɛ́fɔla →̌ → 18 ( pourparlers [ entre dire ] *agent permanent ) ߕߍߝߐߟߊ
n parlementaire
flag-bearer, parliamentary
парламентёр
tɛ̀gbɛ →̌ → 6 ߕߍ߬ߜߍ
n rate
spleen
селезёнка
tɛ́la →̌ → 391 ( intervalle *nom de lieu ) ߕߍߟߊ
n intervalle
interval
промежу́ток
tɛ́ .
tɛ́lɛmɛ →̌ → 9 ߕߙߍߡߍ߫ tɛ́rɛmɛ
v marchander
vt 1 •
marchander
haggle about, bargain for
торгова́ться о, спо́рить о
2 •
glorifier
glorify
восхваля́ть кого-л
bálima , fàsa , kúlunje , mábalima , mátɔɔ , máweele , tàndo .
tɛ́lɛn →̌ → 52 ߕߍߟߍ߲
n moitié
1 •
moitié
half
полови́нка
tálańtɛ́ , tála .2 •
longitude
longitude
долгота́
tɛ́lɔ →̌ → 15 ( entre arrêter ) ߕߍߟߐ
n arbitre
referee
арби́тр
kítilala .
tɛ́mà →̌ → 607 ( intervalle sur ) ߕߍߡߊ߬
pp parmi
among
среди́
kɔ́dɔ .
tɛ́mabaan →̌ → 23 ( intervalle sur amulette.en.cuivre ) ߕߍߡߊߓߊ߲߮
n équateur
equator
эква́тор
tɛ́mabandan →̌ → 8 ( intervalle sur fromager ) ߕߍߡߊߓߊ߲ߘߊ߲
n bólo tɛ́mabandan
ߓߟߏ߫ ߕߍߡߊߓߊ߲ߘߊ߲߫
médius
middle finger, third finger
сре́дний па́лец
bólotɛmabandan , bólotɛmata , tánban , tɛ́mata .2 •
fromager au centre du village
ceiba in the middle of the village
се́йба в це́нтре дере́вни
tɛ́makankeya →̌ → 20 ( intervalle sur système *abstractif ) ߕߍߡߊߞߊ߲ߞߋߦߊ
n médiocrité
mediocrity
посре́дственность
tɛ́mala →̌ → 122 ( intervalle sur *nom de lieu ) ߕߍߡߟߊ
n milieu
middle
середи́на
tɛ́mantɛ .
tɛ́mantɛ →̌ ( intervalle sur entre ) ߕߍߡߊ߲ߕߍ
n milieu
centre, middle
середи́на
tɛ́mala .
tɛ́masìdi →̌ → 44 ( intervalle sur attacher ) ߕߐߛߘߌ߬ tɛ́sìdi
v ceinturer
1.1 • vt
ceinturer
belt, girdle
подпоя́сывать
1.2 • vi, vr
se ceinturer
belt oneself, girdle oneself, put on a girdle
подпоя́сываться, затя́гивать себе́ по́яс
2 • vi, vr
s'efforcer, faire un effort
make an effort
прилага́ть уси́лия
jíjà , tírin , yílimagbɛ̀lɛya , bánban .
tɛ́mata →̌ → 20 ( intervalle sur part ) ߕߍߡߕߊ
n bólo tɛ́mata
ߓߟߏ߫ ߕߍߡߊߕߊ߫
médius
middle finger, third finger
сре́дний па́лец
bólotɛmabandan , bólotɛmata , tánban , tɛ́mabandan , tɛ́mabanda .
tɛ̀mɛ →̌ ߕߍ߬ߡߍ tàmɛ .
n zébu
zebu
зе́бу
tɛ̀mɛ →̌ → 24 ߕߍ߬ߡߍ
n tamis
sieve
си́то
tɛ́n →̌ → 192 ߕߍ߲
n fourche de déchargement
fourche de déchargement
unloading crotch
разгру́зочная разви́лина
tɛ́nà →̌ → 1071 ߕߍߣߊ߬ ténà ; tɛ́n` ; tén` .
pm FUT NEG
FUT NEG
tɛ́nda →̌ ( fourche.de.déchargement bouche ) ߕߍ߲ߘߊ
n piste de décollage et d'atterrissage
piste de décollage et d'atterrissage
landing-and-takeoff strip
взлётно-поса́дочная полоса́
tɛ́ndan →̌ → 7 ( fourche.de.déchargement môle ) ߕߍ߲ߘߊ߲
n porte de déchargement
porte de déchargement, escale
port of discharge
грузово́й порт
tɛ́nɛn →̌ → 63 ߕߍߣߍ߲߫
n tante paternelle
rn
tante paternelle
paternal aunt
тётя
tɛ̀nɛn →̌ → 69 ߕߍ߬ߣߍ߲ Source : Ar. aθ-θaːniː 'deuxième' .
n lundi
Monday, on Monday
понеде́льник, в понеде́льник
kɔ̀balon , kɔ̀balón (mNko) .→ tɛ̀nɛn kùnɲɔ́ɔn
ߕߍ߬ߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߒߢߐ߲߯
le lundi de la semaine prochaine
Monday week (next week on Monday )
в понеде́льник на сле́дующей неде́ле
→ tɛ̀nɛn su
ߕߍ߬ߣߍ߲߫ ߛߎ߫
le soir du dimanche et la nuit à lundi
Sunday evening (sunset) to Monday
ве́чер воскресе́нья (по́сле захо́да со́лнца) и ночь на понеде́льник
tɛ́nɛnba →̌ → 2 ( tante.paternelle *augmentatif ) ߕߍߣߍ߲ߓߊ
n grand-tante
great-aunt
двою́родная ба́бка
tɛ̀nɛnɛ →̌ → 17 ߕߣߍ߬ߣߍ߬
v déraper
vi 1 •
déraper
slip
поскользну́ться
2 •
maquer
fail
потерпе́ть неуда́чу
tɛ̀ntɛn →̌ → 29 vt ߕ߬ߍ߲ߕߍ߲߫
vt
tendre.sur.le.métier, tendre sur le métier
stretch before weaving
натя́гивать на тка́цкий стано́к
tɛ́n` →̌ → 1071 ߕߍߣߊ߬ tɛ́nà ténà ; tɛ́nà ; tén` .
pm FUT NEG
FUT NEG
tɛ̀rɛ →̌ ߕߘߍ߬ tɛ̀dɛ tɛ̀dɛ ; tɛ̀d' ; tɛ̀r' .
pm PST2
tɛ̀rɛ →̌ → 9972 ߕߘߍ߬ tɛ̀dɛ
v trouver
vt
trouver
find
находи́ть
lábɔ , sɔ̀dɔn , yé .
tɛ́rɛmɛ →̌ → 9 ߕߙߍߡߍ߫ tɛ́lɛmɛ .
v marchander
vt 1 •
marchander
haggle about, bargain for
торгова́ться о, спо́рить о
2 •
glorifier
glorify
восхваля́ть кого-л
bálima , fàsa , kúlunje , mábalima , mátɔɔ , máweele , tàndo .
tɛ̀rɛndɛ →̌ → 11 ߕߍ߬ߙߍ߲߬ߘߍ߬
v glisser
slide
скользи́ть
tɛ́ri →̌ ߕߋߙߌ téri tári ; téri .
n ami
rn
ami
friend
друг
dɛ̀ɲɔɔn , tériɲɔɔnma .
tɛ̀r' →̌ ߕߘߍ߬ tɛ̀dɛ tɛ̀rɛ ; tɛ̀d' ; tɛ̀dɛ .
pm PST2
tɛ́sidi →̌ → 23 ( intervalle attacher ) ߕߍߛߘߌ
n ceinture
belt, girdle
по́яс, куша́к
tɛ́sìdi →̌ → 44 ( intervalle attacher ) ߕߐߛߘߌ߬ tɛ́masìdi .
v ceinturer
1.1 • vt
ceinturer
belt, girdle
подпоя́сывать
1.2 • vi, vr
se ceinturer
belt oneself, girdle oneself, put on a girdle
подпоя́сываться, затя́гивать себе́ по́яс
2 • vi, vr
s'efforcer, faire un effort
make an effort
прилага́ть уси́лия
jíjà , tírin , yílimagbɛ̀lɛya , bánban .
tí →̌ ߕߌ
n citronnelle de brousse
citronnelle de brousse
tsauri grass
трава Cymbopogon giganteus
→ tí gbɛ [Diane Mamadi]
ߕߌ߫ ߜߍ߫
espace couvert par la citronnelle de brousse
thickets of elephant grass, large space covered with elephant grass
за́росли слоно́вой травы́; обши́рное простра́нство поро́сшее слоно́вой траво́й
tí →̌ → 58 →n : 58 ߕߌ߫
v faire couverture
vt
faire couverture
roof
крыть кры́шей
tì →̌ → 400 ߕߋ߬ tè
v briser
vt
briser
break
раска́лывать
tíba →̌ → 49 ߕߌߓߊ tífa .
n toit de chaume
toit de chaume
thatched roof
соло́менная кры́ша
tíbi →̌ → 157 ߕߓߌ߫
v cuisiner
vt
cuisiner, préparer
cook
стря́пать, гото́вить
tífa →̌ → 49 ߕߌߓߊ tíba
n toit de chaume
toit de chaume
thatched roof
соло́менная кры́ша
tìi →̌ → 1322 ߕߌ߬
n propriétaire
owner
владе́лец
tíin →̌ → 13 ߕߌ߲߮
n poisson-électrique
electric catfish
электри́ческий сом
tíitii ߕߌ߯ߕߌ߮
adj exact
exact
то́чно
tíitiiya →̌ → 32 ( exact *abstractif ) ߕߌ߯ߕߌ߯ߦߊ
n dialectique
dialectics
диале́ктика
tìiya →̌ → 79 ( propriétaire *abstractif ) ߕߌ߰ߦߊ
n propriété
possession
облада́ние
táya , tá .
tíkisɛ ( citronnelle.de.brousse grain ) ߕߞߌߛߍ
n herbe esp
herbe
grass sp
травянистое расте́ние
tíle →̌ → 8 ߕߎߟߋ túle
n girafe
giraffe
жира́ф
tílimin →̌ → 17 ߕߟߌߡߌ߲
v tordre
1 • vt
tordre, torsader
twist
скру́чивать, свива́ть
bɔ́rɔ , kàyin , lábɔrɔ , tɔ́lɔmi , tɔ́nɔmi .2 • vr
tourner
turn, revolve, rotate
враща́ться
dátè , kúdukudu , míninminin , mínin , múrumuru , múru , sín , túruturu .
tíma →̌ ߕߌߡߊ߫ Source : Ar. tamm .
v accomplir
vt
accomplir, mener à bien
fulfil, accomplish
выполня́ть, осуществля́ть
kíti .
tíman →̌ ( sucré *adjectivateur ) ߕߌߡߌ߲ߡߊ߲ tíminman
adj sucré
sweet
сла́дкий
tímin →̌ → 2 ߕߡߌ߲߫
v s'appliquer
vr
s'appliquer
take great care, endeavor
стара́ться
jíjà , sínsin .
tímin →̌ → 2 ߕߡߌ߲߫
vq sucré
1 •
sucré
sweet
сла́дкий
2 •
savoureux
tasty
вку́сный
tíminman →̌ ( sucré *adjectivateur ) ߕߌߡߌ߲ߡߊ߲ tíman .
adj sucré
sweet
сла́дкий
tíminnandi →̌ → 7 ( s'appliquer à agréable ) ߕߌߡߌ߲ߠߊ߲ߘߌ
n assidu
assidu, appliqué
diligent
приле́жный
tíminnandi →̌ → 7 ( s'appliquer à agréable ) ߕߌߡߌ߲ߠߊ߲ߘߌ
adj assidu
assidu, appliqué
diligent
приле́жный
tín →̌ → 237 ߕߋ߲ tén
n front
forehead
лоб
tín .
tín →̌ → 237 ߕߋ߲ tén
n palmier à huile
palmier à huile
oil palm
масли́чная па́льма
tín →̌ → 237 ߕߌ߲
n front
rn
front
forehead
лоб
tén .
tín →̌ → 204 ߕߌ߲
n île
island
о́стров
gbún .
tìn →̌ → 281 ߕߌ߲߭
n douleurs de l'accouchement
1 •
douleurs de l'accouchement
labour pains
родовы́е схва́тки
2 • rn
amour, tendresse
love
любо́вь
díyaɲɛ , jàrabi , kànin , ládiyaɲɛ . s'án tìn` dí dòn ɲɔ́ɔn` dɔ́ [Kante. Fudu sariya:2] ߛߴߊ߲߫ ߕߌ߲߭ ߘߌ߫ ߘߏ߲߬ ߢߐ߲߯ ߘߐ
pour que nous nous aimions
in order that we should love each other
что́бы мы полюби́ли друг дру́га
tìnba →̌ → 8 ߕߌ߲߬ߓߊ
n oryctérope
aardvark
трубкозу́б, африка́нский муравье́д
tìnba →̌ → 5 →n : 5 ߕߌ߲߬ߓߊ߬
v frapper fort
vt
frapper fort
hit violently
си́льно бить
fódon , fóronto , dɔ́tìnban , sùsu , wàlon .
tínbidinda →̌ → 54 ( front pencher bouche ) ߕߌ߲ߓߌߘߌ߲ߘߊ
n mosquée
mosque
мече́ть
Álabon , bàtobon , mìsidi , sálibon .
tíndi →̌ → 72 ߕߌ߲ߘߌ tínti ; tíni .
n colline
colline, monticule
hill
холм
kùru .
tìndi →̌ → 27 ߕߌ߲߬ߘߌ
n gencive
gum
десна́
gbáasa .
tíni →̌ → 72 ߕߌ߲ߘߌ tíndi tínti ; tíndi .
n colline
colline, monticule
hill
холм
kùru .
tínki →̌ → 193 ߕߌ߲ߞߌ
n bénédiction
blessing
благослове́ние
bàraji , báraka , bá , dúba , dùwa , báraka .→ kà tínki` kɛ́ mɔ̀ɔ` ɲɛ́ [Nzerekore]
ߞߊ߬ ߕߌ߲ߞߌ ߞߍ߫ ߡߐ߱ ߢߍ
bénir qqn
to bless smb
благословля́ть кого-л
tìnkintankan →̌ ߕߌ߲߬ߞߌ߲߬ߕߊ߲ߞߊ߲
v tituber
vr
tituber
stagger about, reel about
идти́ пока́чиваясь
fìnkinfankan .
tìnkudun →̌ → 243 ߕߌ߲߬ߞߘߎ߲
n province
province, département
province
прови́нция
kàfobolon , màra .
tínsan →̌ → 74 ߕߌ߲ߛߐ߲ tínsɔn tɔ́nsɔn ; tínsɔn .
n épi
épi, grappe, main
bunch, ear
ко́лос, гроздь
kùdu , tɔ́nsɔn , bólofɛdɛ , bólonɔ , bólo , kɔ̀ɲɔ , wɔ̀nsere .
tínsan →̌ → 74 ߕߐ߲ߛߐ߲ tɔ́nsɔn tínsɔn ; tɔ́nsɔn .
n régime
régime, grappe
bundle
гроздь
báloɲa , màrakan , tínsɔn .
tínsɔn →̌ → 74 ߕߌ߲ߛߐ߲ tɔ́nsɔn ; tínsan .
n épi
épi, grappe, main
bunch, ear
ко́лос, гроздь
kùdu , tɔ́nsɔn , bólofɛdɛ , bólonɔ , bólo , kɔ̀ɲɔ , wɔ̀nsere .
tínsɔn →̌ → 74 ߕߐ߲ߛߐ߲ tɔ́nsɔn tɔ́nsɔn ; tínsan .
n régime
régime, grappe
bundle
гроздь
báloɲa , màrakan , tínsɔn .
tíntan →̌ → 22 →n : 22 ߕߌ߲ߕߊ߲߫
v arrondir
round off
скругля́ть, де́лать кру́глым
sóngban .2 • vr
faire le rond
make a round
опи́сывать круг
tíntan →̌ → 61 ߕߌ߲ߕߊ߲
n rond
1 •
rond, cercle
round
круг
kàfo , kɔ̀n .2 • só` lá tíntan
ߛߏ ߟߊ߫ ߕߌ߲ߕߊ߲߫
environs, alentours
surroundings
окре́стности
dáfɛla , tɔ̀ɔdala , bɔ̀ɔfɛ , dánduu , láminin .3 •
arrondissement
district
о́круг
tíntannɛn →̌ → 12 ( arrondir *participe résultatif ) ߕߌ߲ߕߊ߲ߣߍ߲
ptcp rond
rond, circulaire
round, circular
кру́глый
tínti →̌ ߕߌ߲ߘߌ tíndi tíndi ; tíni .
n colline
colline, monticule
hill
холм
kùru .
tíntiman →̌ → 6 ߕߌ߲ߕߌ߲ߡߊ߲ tíntinman
n confiture
jam
варе́нье
tíntin →̌ ߕߌ߲ߕߌ߲߫
v presser
vt
enfoncer, appuyer en enfonçant
press strongly
дави́ть с си́лой на, вда́вливать
bánban , bunta , gbángban , sɔ́rɔn , túdu .
tíntinman →̌ → 6 ߕߌ߲ߕߌ߲ߡߊ߲ tíntiman .
n confiture
jam
варе́нье
tìntɔ →̌ → 9 ( douleurs.de.l'accouchement *statif ) ߕߌ߲߬ߕߐ
n parturiente
parturient
рожени́ца
jùbaatɔ .
tíɲɛ →̌ → 860 ߕߌߢߍ
n panne
panne, avarie
crash, breackdown
поло́мка
tíɲɛ →̌ → 722 →n : 722 ߕߌߢߍ߫
v gâter
1 • vt
gâter
spoil
по́ртить
bɔ̀nɔbɔ , dɔ́nɔɔ , dɔ́tiɲɛ .→ vt k'à tíɲɛ bɔ́dɔkɔli
ߞߴߊ߬ ߕߌߢߍ߫ ߓߘߐߞߐߟߌ߫
gâter irrémédiablement
to spoil sth. hopelessly
по́ртить ч.-л. безнадёжно
2 • vi
se gâter
go bad, spoil
по́ртиться
tìɲɛ →̌ → 147 ߞߌ߬ߢߍ kìɲɛ kìɲɛ ; cìɲɛ .
n sable
sand
песо́к
tírin →̌ → 34 →n : 34 ߕߌߙߌ߲߫
v s'efforcer
vr
s'efforcer, faire un effort
attempt, try hard, make an effort
стара́ться
jíjà , tɛ́sìdi , yílimagbɛ̀lɛya , bánban .
tírin →̌ → 55 ߕߌߙߌ߲߫
n recherche
research
иссле́дование, изуче́ние
kàran , tírinnin , ɲáɲinin , ɲíninnin . àlu sɛ̀bɛdònnɛnba` lè tɛ̀dɛ jànkarolù tírin` dɔ́ [Kante. Soso:3] ߊ߬ߟߎ߫ ߛߍ߬ߓߍߘߏ߲߬ߣߍ߲ߓߊ ߟߋ߬ ߕߍ߬ߘߍ߫ ߖߊ߲߬ߞߊߙߏߟߎ߬ ߕߌߙߌ߲ ߘߐ
ils s'adonnaient très sérieusement aux études des maladies
they did serious studies of illnesses
они́ о́чень серьёзно занима́лись изуче́нием боле́зней
tírinda →̌ → 9 ( recherche bouche ) ߕߌߙߌ߲ߘߊ
n laboratoire
laboratory
лаборато́рия
tírinnin →̌ → 389 ( recherche *nom d'action ) ߕߌߙߌ߲ߠߌ߲ Source : Soninke tirindi 'demander' .
n recherche
recherche, expérimentation
research, experimentation
иссле́дование, экспериме́нт
kàran , tírin , ɲáɲinin , ɲíninnin .
tírinɔnbɔ →̌ ߕߙߌߣߐ߲ߓߐ
n liane esp
liane esp
liane sp
лиа́на вид
fàliwànjan , fìriɲan , sɛ̀ .
tìso →̌ → 20 ߕߌߛߏ߫
v éternuer
vi
éternuer
sneeze
чиха́ть
tìya →̌ → 218 ߕߌ߬ߦߊ
n arachide
peanut
ара́хис
tìyafaranin jètii →̌ ( arachide écorce *diminutif logeur héberger propriétaire ) ߖߋ߬ߕߌ߮ ߕߌ߬ߦߝߊ߬ߙߊ߬ߣߌ߲
n scorpion
scorpion, scorpion vert ou jaunâtre
scorpion, green or yellowish scorpion
скорпио́н, зелёный и́ли желтова́тый скорпио́н
búntànin , búntènín , kɔ̀sɔn .
tìyagberen →̌ → 11 ( arachide ) ߕߌ߬ߦߊ߬ߜߍߟߍ߲ tìyagbɛlɛn
n pois de terre
pois de terre
pea, peas
воа́ндза
tìyagbɛlɛn →̌ → 11 ( arachide difficile ) ߕߌ߬ߦߊ߬ߜߍߟߍ߲ tìyagberen .
n pois de terre
pois de terre
pea, peas
воа́ндза
tó →̌ ߕߏ߫
v rester
1.1 • vi
rester
remain
остава́ться
nɔ́dɔ . wáa kélen nè tónin Sékù bólo ߥߊ߯ ߞߋߟߋ߲߫ ߣߋ߬ ߕߏߣߌ߲߫ ߛߋߞߎ߬ ߓߏߟߏ߫
il reste mille francs à Sékou
one thousand francs is left to Seku
у Секу осталась тысяча франков
jàmu ò lé tóda à mà mùtun sɛ́nɛ̀n kádau [Kante. Soso:7] ߖߊ߬ߡߎ߫ ߏ߬ ߟߋ߫ ߕߏߘߊ߫ ߊ߬ ߡߊ߬ ߡߎ߬ߕߎ߲߫ ߛߍߣߍ߲߬ ߞߘߊߎ߫
depuis lors, ce diamou lui a resté pour toujours
beginning from that time, that clanic name remained with him forever
с тех пор э́то джаму́ оста́лось у него́ навсегда́
1.2 • vt
laisser
leave
оставля́ть
bìla .2 • vi
faire constamment
do constantly
постоя́нно де́лать
... kà tó túlu` dònna kɛ̀lɛlan` òlu mà sɔ̀n [Kante. Soso:6] ... ߞߊ߬ ߕߏ߫ ߕߟߎ ߘߏ߲߬ߣߊ߫ ߞߍ߬ߟߍߟߊ߲ ߏ߬ߟߎ߫ ߡߊ߬ ߛߐ߲߬
et il huilait souvent ces armements
… and he often oiled these armements
… и он ча́сто сма́зывал э́то ору́жие
3 • vt
avoir pour résultat, amener
result
станови́ться причи́ной, име́ть результа́том
táa . ò kɔ̀nín t'à tó kó ń dí fáda í lá féu [Kaba. Namori:4] ߏ߬ ߞߐ߬ߣߌ߲߫ ߕߴߊ߬ ߕߏ߫ ߞߏ߫ ߒ߫ ߘߌ߫ ߝߘߊ߫ ߌ߫ ߟߊ߫ ߝߋߎ߫
mais cela n'amènera pas à ce que je te laisse en paix
but this won't bring me to leave you in peace
одна́ко э́то не приведёт к тому́, что я оста́влю тебя́ в поко́е
4 • vi
rester en arrière
lag behind, remain behind
отстава́ть
5 • vi
périr
perish
ги́бнуть
kɛ́` dɔ́ tóda bá` dɔ́ kúnun ߞߍ ߘߐ߫ ߕߏߘߊ߫ ߓߊ ߘߐ߫ ߞߎߣߎ߲߫
un homme s'est noyé hier au fleuve
a man has drowned yesterday in the river
вчера какой-то мужчина утонул в реке
tò →̌ ߕߏ߭
n "to"
"to"
"то"
tò` báda bè à sún ná` dɔ́ [Kaba. Namori:4] ߕߏ߭ ߓߘߊ߫ ߓߋ߬ ߊ߬ ߛߎ߲߫ ߣߊ ߘߐ
la bouillie est tombée dans la sauce où elle doit être trempée (l'affaire s'est arrangée)
the mush has fallen into the sauce where it should be dunked (the matter has turned out all right)
ка́ша упа́ла в со́ус, в кото́рый её полага́ется мака́ть (всё сошло́сь наилу́чшим о́бразом)
→ tò gbɛ
ߕߏ߬ ߜߍ߫
"to" sans sauce
"to" without sauce
"то" без со́уса
tòda →̌ → 19 ߕߏ߬ߘߊ
n carrière à banco
carrière à banco
loam pit
глиняный карье́р
bànkuda .
tódi →̌ → 27 ߕߏߘߌ
n marteau
hammer
молото́к
jɔ́nnan .
tòdi →̌ → 56 ߕߏ߬ߘߌ
n crapaud
toad
жа́ба
tòdi →̌ → 56 ߕߏ߬ߘߌ
n conte
popular tale
ска́зка
tòli , tàli .
tòdo →̌ → 26 ߕߏ߬ߕߏ tòto tòto ; tòdowa ; tòrowa .
n rat voleur
rat voleur
giant Gambian rat
гамби́йская кры́са
tòdowa →̌ → 26 ߕߏ߬ߕߏ tòto tòdo ; tòto ; tòrowa .
n rat voleur
rat voleur
giant Gambian rat
гамби́йская кры́са
tóe →̌ → 10 ߕߏߋ
n acide
acid
кислота́
tòfa →̌ → 45 ߕߏ߬ߝߊ tùfa ; tɛ̀fɛ ; tɔ̀fɛ . Ar. ṭu:ba
n brique
brick
кирпи́ч
bíriki , sànjaran , tòfaden , bíriki , bírikuden , tòfaden .→ bɔ̀ɔ tofa
ߓߐ߰ ߕߏߝߊ߫
brique en argile
brick (made of clay)
кирпи́ч (гли́няный)
→ síman tofa
ߛߌߡߊ߲߫ ߕߏߝߊ߫
bloc de béton
concrete block
бето́нный блок
tòfaden →̌ → 43 ( brique enfant ) ߕߏ߬ߝߊ߬ߘߋ߲ tùfaden ; tɛ̀fɛden ; tɔ̀fɛden .
n brique
brick
кирпи́ч
bíriki , sànjaran , tòfa , bíriki , bírikuden , tòfa .
tòla →̌ → 9 ߕߏ߬ߟߊ
n football
football
футбо́л
bàlontan .
tòlan →̌ → 44 ߕߏ߬ߟߊ߲
n ballon
ball
мяч
bàlon , gbàyi , tángbayi .
tòli →̌ → 124 →n : 124 ߕߏ߬ߟߌ߬
v pourrir
vi
pourrir
rotten
гнить
tòli →̌ ߕߏ߬ߟߌ
adj pourri
rotten
гнило́й
tòli →̌ → 274 ߕߏ߬ߟߌ tàli .
n conte
conte, fable
popular tale
ска́зка
tàli , sànda , sírin , tòdi .
tòliyala →̌ ( conte *abstractif *agent permanent ) ߕߏ߬ߟߌ߬ߦߊ߬ߟߊ
n conteur
tale-teller
ска́зочник
méleku , ɲáfɔlila .
tólo →̌ → 446 ߕߟߏ
n oreille
rn
oreille
ear
у́хо
wɛ́lɛ .→ rn à tólo` ká gbɛ̀lɛn [Kante. Kafanen 1:'];
il est indocile
he is disobedient
он непослу́шен
tóloden →̌ → 21 ( oreille enfant ) ߕߟߏߘߋ߲
n tympan
rn
tympan
eardrum, tympanum
бараба́нная перепо́нка
tólofɛdɛ →̌ → 1 ( oreille van ) ߕߟߏߝߘߍ
n pavillon d'oreille
rn
pavillon d'oreille
auricle, pinna
ушна́я ра́ковина
tólofida , túlofura .
tólofida →̌ → 3 ( oreille feuille ) ߕߟߏߝߌߘߊ
n pavillon d'oreille
rn
pavillon d'oreille
auricle, pinna
ушна́я ра́ковина
tólofɛdɛ , túlofɛdɛ .
tólogbeden →̌ → 28 ( oreille boucher ) ߕߟߏߜߋߘߋ߲
n sourd
deaf
глухо́й
tólogbeden →̌ → 28 ( oreille boucher ) ߕߟߏߜߋߘߋ߲
adj sourd
deaf
глухо́й
tólokɔdɔ →̌ → 6 ( oreille sous ) ߕߟߏߞߘߐ
n pistolet
pistol
пистоле́т
kàbusi , mànsafaa .
tólomalɔ →̌ → 24 ( oreille diriger [ *connecteur arrêter ] ) ߕߟߏߡߊߟߐ
n écoute
listening
слу́шание
tólomalɔ̀ →̌ ( oreille diriger [ *connecteur arrêter ] ) ߕߟߏߡߊߟߐ߬
v écouter
vr
écouter
listen
слу́шать
lámɛn , wɛ́lɛmalɔ̀ .
tólomatɛɛ →̌ → 1 ( oreille émonder [ *connecteur couper ] ) ߕߟߏߡߊߕߍ
n flatterie
flattery
лесть
tólomatɛ̀ɛ →̌ →n : 1 ( oreille émonder [ *connecteur couper ] ) ߕߟߏߡߊߕߍ߰
v flatter
vt
flatter, faire l'éloge de
flatter, praise
льстить кому-л., восхваля́ть
mábalima , mátɔɔ .
tólomina →̌ → 7 ( oreille attraper ) rn ߕߟߏߡߌߣߊ
rn
arrière-petit-fils, arrière-petit-fils, arrière-petite-fille
grandchild
пра́внук, пра́внучка
sénsensèeren .
tólon →̌ → 173 →n : 173 ߕߏߟߏ߲߫
v jouer
1 • vi
jouer
play
игра́ть
fɔ́ , láfaa .2 • vr
lead
ходи́ть
bɔ́ .3 • vi
s'amuser, se divertir
amuse oneself, divert oneself
развлека́ться
tólon →̌ → 456 ߕߏߟߏ߲
n jeu
1 •
jeu
play
игра́
fɛ́ya .2 •
fête
holiday
пра́здник
3 •
blague
joke
шу́тка, ба́йка
→ • tólon bólo` mà
ߕߏߟߏ߲߫ ߓߟߏ ߡߊ߬
en plaisantant
jokingly
в шу́тку
tólonna →̌ → 24 ( jouer *agent permanent ) ߕߏߟߏ߲ߠߊ
n joueur
player
игро́к
tón →̌ → 77 ߕߏ߲
n trou
trou, maille
hole
отве́рстие
dènka , wò .
tón →̌ → 77 ߕߏ߲
n carquois
quiver
колча́н
tòn →̌ → 87 ߕߏ߲߭
n termitière
termite hill
терми́тник
tòn
(termitière) photo Valentin Vydrine
tòn →̌ → 69 →n : 69 ߕߏ߲߬
v entasser
vt
entasser, empiler
pile, heap
сва́ливать в ку́чу, скла́дывать друг на дру́га
sóoro , jɔ̀ɔ .
tónbe →̌ ߕߏ߲ߓߋ߫ tónbi .
v goutter
vi
goutter, égoutter
drip, drop
ка́пать
tónde .
tónbe →̌ ߕߏ߲ߓߋ tónbi .
n point
dot, point
то́чка
nún , tónde .
tónbi →̌ ߕߏ߲ߓߋ߫ tónbe
v goutter
vi
goutter, égoutter
drip, drop
ка́пать
tónde .
tónbi →̌ ߕߏ߲ߓߋ tónbe
n point
dot, point
то́чка
nún , tónde .
tónbon →̌ → 82 ߕߏ߲ߓߏ߲
n ruines
ruins
руи́ны
tónbon →̌ → 28 →n : 28 ߕߏ߲ߓߏ߲߫
v détruire
vt
détruire
ruin
разруша́ть
tònda →̌ → 61 ߕߏ߲߬ߘߊ
n pied
pied, jambe
foot, leg
нога́
sènfada , sènfɛdɛ , sènsamada , gbɛ̀lɛn , sènkala , sèn .
tónde →̌ → 104 ߕߏ߲ߘߋ tóne .
n goutte
1 •
goutte
drop
ка́пля
2 •
point
point
то́чка
nún , tónbe .
tónde →̌ ߕߏ߲ߘߋ߫ tóne .
v goutter
vi
goutter, égoutter
drip, drop
ка́пать
tónbe .
tóndeyali →̌ → 11 ( goutte *abstractif *nom d'action ) ߕߏ߲ߘߋߦߊߟߌ
n ponctuation
punctuation
пунктуа́ция
tòndo →̌ ߕߏ߲߬ߘߏ
n poisson sp
poisson
fish
ры́ба
tóńdɔ →̌ → 111 ( rester *je dans ) ߕߏߒߘߐ
n mort
mort, perdition
death
ги́бель
sàya .
tóne →̌ → 104 ߕߏ߲ߘߋ tónde
n goutte
1 •
goutte
drop
ка́пля
2 •
point
point
то́чка
nún , tónbe .
tóne →̌ ߕߏ߲ߘߋ߫ tónde
v goutter
vi
goutter, égoutter
drip, drop
ка́пать
tónbe .
tònfuran →̌ → 8 ߕߐ߲߬ߝߎߙߊ߲ tɔ̀nfuran tànfuran ; tɔ̀nfuran ; tànfara .
n fronde
sling
праща́
Jeune au retour d'une chasse à la fronde, 150 km de Bamako, 2012
photo Terres-Jaunes Mali
tóngba →̌ → 36 ߕߏ߲ߜߊ
n poudrière
powder horn
пороховни́ца
múubon , tùle .2 •
litre
litre
литр
tòngbo →̌ → 198 ߕߏ߲߬ߜߏ
n atelier
workshop
мастерска́я
báarabon .
tònńkàn →̌ → 9 ( entasser *je sur ) ߕߏ߲߬ߒߞߊ߲߭
n grippe
grippe, flu
грипп
tònso →̌ → 12 ߕߏ߲߬ߛߏ
n chauve-souris
bat
лету́чая мышь
tòrotòro , kɔ́nà .
tónta →̌ → 10 ( carquois prendre ) ߕߏ߲ߕߊ
n mobilisation
mobilization
мобилиза́ция
tóntii →̌ → 52 ( carquois propriétaire ) ߕߏ߲ߕߌ߮
n soldat
soldat, militaire
soldier, serviceman
солда́т, вое́нный
kɛ̀lɛden , nàntii , sòrimaden .
tóo →̌ ߕߏ߮
n paillote
paillote, hutte
shelter, hut
шала́ш, хи́жина
bùu .
tóoda →̌ → 27 ( paillote bouche ) ߕߏ߯ߘߊ
n hameau de culture
hameau de culture
hamlet, temporary settlement
ху́тор, вре́менное поселе́ние
sɛ̀nɛbonda , bónda , tóofɛ .
tóodalamɔɔ →̌ ( hameau.de.culture [ paillote bouche ] à humain ) ߕߏ߰ߘߟߊ߬ߡߐ߮
n péquenaud
péquenaud, plouc
bumpkin, countryman
дереве́нщина
búrusikɔnɔmɔɔ , bùudalamɔɔ , sɛ̀nɛbondalamɔɔ , wàakɔnɔmɔɔ , búrusukɔnɔmɔɔ , bùudalamɔɔ , sɛ̀nɛbondalamɔɔ , wàkɔnɔmɔɔ .
tóofɛ →̌ ( paillote étendue ) ߕߏ߯ߝߍ
n hameau de culture
hameau de culture
temporary settlement
вре́менное поселе́ние
sɛ̀nɛbonda , bónda , tóoda .
tòofo →̌ → 124 ߕߏ߰ߝߏ
n mouvement
movement
движе́ние
làmaa .
tòro →̌ → 115 ߕߏ߬ߙߏ
n figuier
fig
смо́ква, фи́га
tòrogbeden →̌ → 2 ߕߙߏ߬ߜߋߘߋ߲
n éphémère
éphémère, termite ailé
winged ephemera termite
подёнка, крыла́тый терми́т-эфеме́р
bíri , só .
tòroko →̌ → 302 ߕߙߏ߬ߞߏ
n machine
mechanism, engine
меха́низм, маши́на
tòrokoya →̌ → 44 ( machine *abstractif ) ߕߙߏ߬ߞߏ߬ߦߊ
n mécanique
mechanics
меха́ника
tòrokoyala →̌ → 12 ( mécanique [ machine *abstractif ] *agent permanent ) ߕߙߏ߬ߞߏ߬ߦߊ߬ߟߊ
n mécanicien
technician, engineer
меха́ник
tòrotòro →̌ → 8 ߕߏ߬ߙߏߕߏ߬ߙߏ
n chauve-souris
bat
лету́чая мышь
tònso .
tòrowa →̌ → 26 ߕߏ߬ߕߏ tòto tòdo ; tòdowa ; tòto .
n rat voleur
rat voleur
giant Gambian rat
гамби́йская кры́са
tòto →̌ → 26 ߕߏ߬ߕߏ tòdo ; tòdowa ; tòrowa .
n rat voleur
rat voleur
giant Gambian rat
гамби́йская кры́са
-tɔ →̌ → 130 ߕߐ
mrph ST
statif, infavorable
stative, unfavorable
неблагоприятный
morphème dérivationnel nom du sujet d’état, le plus souvent, infavorable : (Rare: Défavorable. La personne infavorable reste neutre, celle qui est défavorable agit.)
-tɔ →̌ → 503 ߕߐ
mrph CONV PROG
progressif, prospectif, converbe progressif
progressive, prospective, progressive converb
прогрессивный
converbe (« participe adverbial ») (la valeur progressive avec les verbes atélique, la valeur prospective avec les verbes téliques) Il indique une action en train de se dérouler ou une action simultanée avec une autre action. Elle se manifeste plus facilement sur les verbes à valeur active. Elle se dérive des verbes intransitifs ou réfléchis à valeur active. La valeur progressive est tournée aussi vers le futur. L’action va se produire, idée d’une action qui se prépare à se produire donc c’est une valeur prospective qui est donc exprimée ici par le verbe en tɔ, et qui va se produire tout de suite. Toutes les conditions sont réunies. C’est cette valeur prospective qui est exprimée dans cet exemple, en plus de la valeur progressive. Les verbes à valeur transitive produisent aussi des participes en tɔ et ce sera des verbes à valeur passive. Avec -tɔla c’est obligatoirement progressif, donc plus clair que si on avait mis seulement tɔ, car dans ce cas là il y a un doute entre progressif et prospectif. Il y a encore une nuance intéressante : au lieu de « -tɔ» on utilise le suffixe « -baatɔ », peut fonctionner comme participe. D’habitude, « bagatɔ », c’est celui qui fait une action, mais un emploi participal est aussi possible
tɔ̀ →̌ → 2378 ߕߐ߭
n reste
remnant
оста́ток
tɔ̀fɛ →̌ → 45 ߕߏ߬ߝߊ tòfa tùfa ; tɛ̀fɛ ; tòfa . Ar. ṭu:ba
n brique
brick
кирпи́ч
bíriki , sànjaran , tòfaden , bíriki , bírikuden , tòfaden .→ bɔ̀ɔ tofa
ߓߐ߰ ߕߏߝߊ߫
brique en argile
brick (made of clay)
кирпи́ч (гли́няный)
→ síman tofa
ߛߌߡߊ߲߫ ߕߏߝߊ߫
bloc de béton
concrete block
бето́нный блок
tɔ̀fɛ →̌ → 3 ߕߐ߬ߝߍ
n détaillant
retailer
ро́зничный торго́вец
tɔ̀fɛden →̌ → 43 ( brique enfant ) ߕߏ߬ߝߊ߬ߘߋ߲ tòfaden tùfaden ; tɛ̀fɛden ; tòfaden .
n brique
brick
кирпи́ч
bíriki , sànjaran , tòfa , bíriki , bírikuden , tòfa .
tɔ̀fɛya →̌ → 152 ( détaillant *abstractif ) ߕߐ߬ߝߍ߬ߦߊ
n vente en détail
vente en détail
retail
ро́зничная торго́вля
tɔ̀fɛya →̌ → 102 →n : 102 ( détaillant *abstractif ) ߕߐ߬ߝߍ߬ߦߊ߫
v vendre au détail
vt 1 •
vendre au détail
retail
торгова́ть в ро́зницу
máyìda .2 •
décrire en détail
describe in detail
подро́бно опи́сывать
tɔ̀kajɛ →̌ → 1 ( reste INF.KA ) ߕߐ߬ߞߊ߬ߖߍ
n chose incomplète
chose incomplète
incomlete matter
не́что непо́лное
kánberen jètii mòsokuntan` ná jàmanakɛ` yé tɔ̀kajɛ` dí [Kaba. Namori:4] ߞߊ߲ߓߋߙߋ߲߫ ߖߋ߬ߕߌ߯ ߡߏ߬ߛߏߞߎ߲ߕߊ߲ ߣߊ߫ ߖߊ߬ߡߊߣߊߞߍ ߦߋ߫ ߕߐ߬ߞߊߖߍ ߘߌ
la joie de jeunesse pour un garçon sans fille n'est pas complète
for a young man, bloom of youth without his girl is incomplete
ра́дость мо́лодости для ю́ноши без де́вушки не бу́дет по́лной
tɔ́lɛ →̌ → 165 ߕߐߟߍ߫
adv facilement
facilement, commodément
easily
легко́, без труда́, удо́бно
... kà dúɲa bɛ́ɛ d'àlu mà tɔ́lɛ [Kante. Manden dofo 1:51] ... ߞߊ߬ ߘߎߢߊ߫ ߓߍ߯ ߘߴߊ߬ߟߎ߫ ߡߊ߬ ߕߐߟߍ߫
cela en a fait facilement les maîtres du monde entier
(this) made them masters of the whole world easily
(э́то) легко́ сде́лало их хозя́евами всего́ ми́ра
tɔ́lɛɛ →̌ → 15 ߕߐߟߍ߯
adv sans problème
sans problème, doucement
smoothly
беспробле́мно, мя́гко
tɔ̀lɔ →̌ ߕߟߐ߬
v grossir
vi
grossir
grow fat
толсте́ть
bònɲa , kɛ́n , ɲáran .
tɔ̀lɔ →̌ ߕߐ߬ߟߐ
n graisse
fat
жир
kɛ́n .
tɔ́lɔmi →̌ ߕߟߐߡߌ߫
v tordre
vt
tordre, torsader
twist
скру́чивать, свива́ть
bɔ́rɔ , kàyin , lábɔrɔ , tílimin .
tɔ́lɔmi →̌ ߕߟߐߡߌ
n bracelet en métal torsadé
bracelet en métal torsadé
bracelet made of twisted metal
брасле́т из сплетённого мета́лла
tɔ̀ma →̌ → 90 ( reste *comme de ) ߕߐ߬ߡߊ
adj restant
remaining
остально́й
tɔ̀mɔ →̌ → 67 ߕ߬ߐ߲ߓߐ߬ tɔ̀nbɔ tɔ̀nbɔn ; tɔ̀nbɔ ; tɔ̀mɔn .
v ramasser
vt 1 •
ramasser
pick up, gather
подбира́ть, собира́ть
lákɛ , mátɔ̀mɔn , sídin , tɛ̀ .2 •
assortir, sélectionner
select, pick out
отбира́ть
tɔ̀mɔn →̌ → 67 ߕ߬ߐ߲ߓߐ߬ tɔ̀nbɔ tɔ̀nbɔn ; tɔ̀mɔ ; tɔ̀nbɔ .
v ramasser
vt 1 •
ramasser
pick up, gather
подбира́ть, собира́ть
lákɛ , mátɔ̀mɔn , sídin , tɛ̀ .2 •
assortir, sélectionner
select, pick out
отбира́ть
tɔ́n →̌ → 528 ߕߐ߲
n association
1 •
association
association
организа́ция
dɛ̀kuru , dɛ̀ .2 •
règlement, prescription
rule
пра́вило
3 •
interdiction, défense
ban, interdiction
запре́т
bàn .→ • kà tɔ́n` sìi
ߞߊ߬ ߕߐ߲ ߛߌ߰
imposer une interdiction à
to impose a ban
устана́вливать запре́т
4 •
amende
fine, forfeit
штраф
álamandi , ɲɛ̀ɲin , dádɔbɔlan , álamandi , ɲɛ̀ɲin .
tɔ́n →̌ → 160 ߕߐ߲߫
adv très froid
très
very
о́чень
tɔ́n →̌ ߕߐ߲߫
v entasser sans ménagement
vt
entasser sans ménagement
pile together negligently
сва́ливать в ку́чу
tɔ́n →̌ ߕߐ߲߫
v interdire
vt
interdire, prohiber
prohibit
запреща́ть
fánanti , gbɛ́n , kɔ́n , látɔn .
tɔ̀n →̌ → 85 ߕߐ߲߭
n criquet
locust, grasshopper
саранча́
tɔ̀n →̌ ߕߐ߲߭
n occiput
rn
occiput
occiput, back of the head
заты́лок
tɔ́nbi →̌ → 6 ߕߐ߲ߓߌ
n tamarinier
tamarind
тамари́нд
tɔ́nbilakudu →̌ → 1 ߕߊ߲ߓߌߟߊߞߘߎ tánbilakudu tánbilakuru ; tánbilakudu .
n jupe nouée pour travailler
jupe nouée pour travailler
skirt tied so that it may not hinder working
ю́бка повя́занная по-рабо́чему
tɔ́nboloma →̌ → 216 ( association garant ) ߕߐ߲ߓߟߏߡߊ
n policier
policeman
полице́йский
tɔ́nbolomala →̌ → 9 ( policier [ association garant ] *nom de lieu ) ߕߐ߲ߓߟߏߡߟߊ
n police
police
поли́ция
tɔ̀nbɔ →̌ → 67 ߕ߬ߐ߲ߓߐ߬ tɔ̀nbɔn ; tɔ̀mɔ ; tɔ̀mɔn .
v ramasser
vt 1 •
ramasser
pick up, gather
подбира́ть, собира́ть
lákɛ , mátɔ̀mɔn , sídin , tɛ̀ .2 •
assortir, sélectionner
select, pick out
отбира́ть
tɔ̀nbɔn →̌ → 67 ߕ߬ߐ߲ߓߐ߬ tɔ̀nbɔ tɔ̀nbɔ ; tɔ̀mɔ ; tɔ̀mɔn .
v ramasser
vt 1 •
ramasser
pick up, gather
подбира́ть, собира́ть
lákɛ , mátɔ̀mɔn , sídin , tɛ̀ .2 •
assortir, sélectionner
select, pick out
отбира́ть
tɔ́nden →̌ → 39 ( association enfant ) ߕߐ߲ߘߋ߲
n milicien
guard
страж поря́дка
tɔ́ndɔ →̌ → 4 ߕߐ߲ߘߐ
n arbre esp
arbre esp
tree sp
де́рево вид
benberelen , fínsan , yɛ̀rɛ , bátɔndɔ .
tɔ̀ndɔ →̌ ߕߐ߲߬ߘߐ߬
v dérouler
vt
dérouler
unwind
разма́тывать
dɔ́fulen .
tɔ̀ndɔ →̌ → 39 ߕߐ߲߬ߘߐ
n burin
chisel
долото́, зуби́ло
tɔ̀nfuran →̌ → 8 ߕߐ߲߬ߝߎߙߊ߲ tànfuran ; tònfuran ; tànfara .
n fronde
sling
праща́
tɔ̀nkaran →̌ → 1 ߕߊ߲߬ߞߊߙߊ߲ tànkaran
n cache-sexe d'enfant
cache-sexe d'enfant
children's loincloth
де́тская набе́дренная повя́зка
fòngban , wɔ́lɔfɔbila , ɲɛ́bila .
tɔ̀nkasa →̌ → 3 ( criquet puanteur ) ߕߐ߲߬ߞߛߊ
n sauterelle
grasshopper
кузне́чик
sàma` nànɛn`, tɔ̀nkasalù búuda [Jaane. Kafa 2:41] ߛߊ߬ߡߊ ߣߊ߬ߣߍ߲، ߕߐ߲߬ߞߛߊߟߎ߬ ߓߎ߯ߘߊ߫
quand l'hivernage est venu, les sauterelles puantes se sont multipliées
when the the rainy season came, stinking grasshoppers multiplied
когда́ наступи́л дождли́вый сезо́н, воню́чие кузне́чики расплоди́лись
tɔ́nkɛ →̌ → 18 ߕߐ߲ߞߍ
n muselière pour veau
muselière pour veau
muzzle for a calf
намо́рдник для телёнка
Syn : bɔrɔnin .
tɔ́nkɔlɔn →̌ → 18 ߕߏ߲ߞߏߟߏ߲
n tourbillon
whirlwind
вихрь
bùdun , fólonkònton .
tɔ̀nɔ →̌ → 591 ߕߐ߬ߣߐ
n profit
1 •
profit, intérêt
profit, interest
вы́года, при́быль
gbàasu , nàfa .2 •
marge
markup
торго́вая наце́нка
bìlańdɔ , bìlańna , bìlańdɔ , bìlańna , gbàasu .3 •
utilité
use
по́льза
tɔ̀nɔbɔta →̌ → 6 ( profit sortir *participe potentiel ) ߕߣߐ߬ߓߐ߬ߕߊ
adj profitable
profitable
при́быльный
tɔ̀nɔma →̌ → 52 ( profit *comme de ) ߕߣߐ߬ߡߊ
adj lucratif
lucratif, rentable
profitable, rentable
при́быльный, рента́бельный
tɔ̀nɔmasii →̌ → 15 ( profit mettre.de.côté [ *connecteur s'asseoir ] ) ߕߣߐ߬ߡߊ߬ߛߌ߮
n gage
gage, caution
surety, security
зало́г, закла́д
tɔ̀nɔnkɔ →̌ → 26 ߕߐ߬ߣߐ߲߬ߞߐ
n lombric
1 •
lombric
earthworm
дождево́й червь
mádi .2 •
ascaris
roundworm
аскари́да
tɔ́nsɔn →̌ → 74 ߕߌ߲ߛߐ߲ tínsɔn tínsɔn ; tínsan .
n épi
épi, grappe, main
bunch, ear
ко́лос, гроздь
kùdu , tɔ́nsɔn , bólofɛdɛ , bólonɔ , bólo , kɔ̀ɲɔ , wɔ̀nsere .
tɔ́nsɔn →̌ → 74 ߕߐ߲ߛߐ߲ tínsɔn ; tínsan .
n régime
régime, grappe
bundle
гроздь
báloɲa , màrakan , tínsɔn .
tɔ̀ntelen →̌ → 1 ߕߐ߲߬ߕߋߟߋ߲
n paradoxe
paradox
парадо́кс
tɔ́ntii →̌ → 158 ( association propriétaire ) ߕߐ߲ߕߌ߮
n commissaire
superintendent
комисса́р
tɔ́ntɔn →̌ → 12 ߕߐ߲ߕߐ߲߫
v pousser
vr? pousser
push
ту́житься
bɔ́ , díi , fɛ́dɛn , kúnun , tùntun , tù .
tɔ̀ntɔn →̌ → 30 ߕߐ߲߬ߕߐ߲
n mouvement de foule
mouvement de foule, procession (?)
moving crowd (?)
людско́й пото́к
tɔ̀ɲɛɛ →̌ ߕߐ߬ߢߍ߰
n offense
offense, oppression
offence, oppression
оскорбле́ние, притесне́ние
dímin .
tɔ̀ɲɛɛ →̌ ߕߐ߬ߢߍ߰
v offenser
vt 1 •
offenser
offend
оскорбля́ть
bìla , jɛ́bɛ , bàa .2 •
oppresser, agresser
attack
напада́ть
dɔ́gbɛ̀dɛn , nílafìn , bàa , bìn .
tɔ̀ɲɔn →̌ → 18 ߕߐ߬ߢߐ߲߬
v opprimer
vt
opprimer
oppress
притесня́ть
2 • vt
accuser injustement
accuse unjustly
облы́жно обвиня́ть
bàa .
tɔ́ɔ →̌ → 4308 ߕߐ߮
n prénom
1 •
prénom, titre
name
и́мя, назва́ние
kùntɔɔ , mɔ̀lɔn .2 •
renom
fame, renoun
репута́ция
3 •
nom
noun
существи́тельное
→ • fòdoba tɔɔ [Kante. Kangbe 1:2];
nom commun
common noun
и́мя нарица́тельное
→ • kèlennatɔɔ [Kante. Kangbe 1:2];
nom propre
proper name, personal noun
и́мя со́бственное
→ • tɔ́ɔ nɔ̀dɔbila [Kante. Kangbe 1:2];
pronom
pronoun
местоиме́ние
tɔ̀ɔ →̌ → 60 ߕߐ߱
n hanche
hanche, hanches
thigh, hip, hips
бедро, ве́рхняя часть бедра́
tɔ̀ɔdala →̌ ( hanche bouche *nom de lieu ) ߕߐ߰ߘߟߊ
n alentours
rn
alentours, environs
environment, surrounding area
окре́стности, окру́га
bɔ̀ɔfɛ , dáfɛla , dánduu , láminin , tíntan , dáfɛ̀ , bɔ̀ɔfɛ̀ , bɔ̀ɔrɛ , tɔ̀ɔfɛ̀ , tɔ̀rɔfɛ̀ .
tɔ́ɔdɔtɛɛ →̌ ( prénom disséquer [ dans couper ] ) ߕߐ߯ߘߐߕߍ߮
n parole franche
parole franche, parole sans ambages
frank speech
открове́нная речь
tɔ̀ɔfɛ̀ →̌ → 1 ( hanche avec ) ߕߐ߱ߝߍ߬
pp près de
1 •
près de, à côté de
near, beside, outside
у, ря́дом с, вблизи́
dáfɛ̀ , tɔ̀rɔfɛ̀ , dáfɛ̀ , tɔ̀rɔfɛ̀ .
tɔ́ɔla →̌ ( prénom coucher ) ߕߐ߯ߟߊ߫
v baptiser
vt
baptiser
baptize
нарека́ть
batise , kùnnabɔ́ .
tɔ́ɔma →̌ ( prénom *réciproque ) ߕߐ߯ߡߊ
n homonyme
rn
homonyme
namesake
тёзка
→ rn ń fà/nà tɔ́ɔma [Diane Mamadi]
ߒ߫ ߝߊ߬/ߣߊ߬ ߕߐ߯ߡߊ߫
homonyme de mon père/mère (une formule d'adresse respectueuse à un garçon [une fille], quel que soit son nom)
my father's namesake (a polite address to a boy [a girl], whataver may be his name)
тёзка отца́ [ма́тери] (уважи́тельное обраще́ние к ма́льчику [де́вочке], вне зави́симости от его́ реа́льного и́мени)
tɔ̀ɔmasere →̌ → 442 ߕߐ߰ߡߊ߬ߛߙߋ
n marque
1 •
marque
mark
при́знак
kànsɛbɛ , màsere , màsɛbɛ , tù .2 •
preuve
proof
доказа́тельство
dàlu .
tɔ̀ɔmasere →̌ → 124 →n : 124 ߕߐ߰ߡߊ߬ߛߙߋ
v marquer
vt
marquer
mark
обознача́ть
màsére , nɔ̀nɔ .
tɔ́ɔnɔdɔbila →̌ → 85 ( prénom trace dans mettre ) ߕߐ߯ߣߘߐߓߌߟߊ
n pronom
pronom, pronom personnel
pronoun, personal pronoun
местоиме́ние, ли́чное местоиме́ние
tɔ́ɔsɛbɛ →̌ → 10 ( prénom écrire ) ߕߐ߯ߛߓߍ
n inscription
1 •
inscription
registration
за́пись
2 •
recensement
census
пе́репись населе́ния
tɔ̀ɔte →̌ → 6 ( hanche briser ) ߕߐ߰ߕߋ
n cache-sexe de garçons
cache-sexe de garçons
loincloth for boys
набе́дренная повя́зка ма́льчиков
tɔ́ɔtɛ →̌ → 80 ߓߐ߲߯ߕߍ bɔ́ɔntɛ bɔ́ɔtɛ ; bɔ́ɔntɛ .
pp à part
1 •
à part, sauf
besides, apart from
поми́мо, кро́ме
bólofɛ̀ , kɔ́ . ò bɔ́ɔntɛ, án má táa fàn sí [Diane Mamadi] ߏ߬ ߓߐ߲߯ߕߍ߫، ߊ߲߫ ߡߊ߫ ߕߊ߯ ߝߊ߲߬ ߛߌ
à part ça, nous ne sommes allés nulle part
besides, we have not gone anywhere
а поми́мо э́того, мы никуда́ бо́льше не ходи́ли
ò bɔ́ɔntɛ, ń má Sékù gbɛ́rɛ lɔ́n [Diane Mamadi] ߏ߬ ߓߐ߲߯ߕߍ߫، ߒ߫ ߡߊ߫ ߛߋߞߎ߬ ߜߙߍ߫ ߟߐ߲
à part lui, je ne connais aucun Sékou
besides him, I don't know any Seku
а бо́льше никако́го Се́ку я не зна́ю
í ná bɔ́ɔntɛ, à dénmoso` lù y'í bárinmoso dí [Jaane. Kafa 3:28] ߌ߫ ߣߊ߫ ߓߐ߲߯ߕߍ߫، ߊ߬ ߘߋ߲ߡߛߏ ߟߎ߬ ߦߴߌ߫ ߓߊߙߌ߲ߡߛߏ߫ ߘߌ
à part ta mère, ses filles sont tes tantes maternelles
apart from your mother, her daughters are your maternal aunts
кро́ме твое́й ма́тери, её до́чери явля́ются твои́ми тётками с мати́нской стороны́
2 •
autrement, sinon
otherwise
ина́че, в ино́м слу́чае
tɔ̀ɔtɛɛ →̌ ( hanche couper ) ߕߐ߰ߕߍ߮
n agressivité
agressivité, comportement provocateur
aggressiveness, provoking behavior
агресси́вность, вызыва́ющее поведе́ние, провоци́рование
Syn : bàańmà .
tɔ̀ɔtɔɔli →̌ → 26 ߕߐ߰ߕߐ߰ߟߌ
n syndicat
trade union
профсою́з
tɔ̀ɔtɔɔnɛn →̌ → 8 ߕߐ߰ߕߐ߰ߣߍ߲
n dysenterie
dysentry
дизентери́я
bàlaɲama .
tɔ́ɔya →̌ → 115 ( prénom *abstractif ) ߕߐ߯ߦߊ߫
v nominer
vt
nominer, nommer
appoint, nominate
назнача́ть
kíli .
tɔ́rɔ →̌ → 431 →n : 431 ߕߙߐ
v souffrir
vi
souffrir
suffer
страда́ть
ɲánin .
tɔ́rɔ →̌ → 537 ߕߙߐ
n souffrance
douleur
sufference, pain
страда́ние, боль
bàa , dímin .
tɔ́rɔdɔ →̌ → 9 ߕߙߐߘߐ
n petit-lait
whey
сы́воротка
tɔ̀rɔfɛ̀ →̌ → 70 ߕߐ߬ߙߐߝߍ߬
pp près de
1 •
près de, à côté de
near, beside, outside
у, ря́дом с, вблизи́
dáfɛ̀ , tɔ̀ɔfɛ̀ , dáfɛ̀ bɔ̀ɔfɛ̀ bɔ̀ɔrɛ , tɔ̀ɔfɛ̀ , tɔ̀ɔdala .
tɔ́rɔn →̌ → 25 ߕߐߙߐ߲
n sabot
rn
sabot
hoof
копы́то
tɔ́rɔnkɔ →̌ → 6 ߕߐߙߐ߲ߞߐ߫
v écraser
vt
écraser
crush like a fly
раздави́ть в лепёшку
búrunkɔ , bɛ́dɛnsɛ , dɔ́bùnten , dɔ́bɛdɛnsɛ , dɔ́mɔɲɔnkɔ , mɔ́ɲɔnkɔ . kà ɲɛ́bɛrɛ` tɔ́rɔnkɔ dànan` ná [Diane Mamadi] ߞߊ߬ ߢߓߍߙߍ ߕߐߙߐ߲ߞߐ߫ ߘߊ߬ߣߊ߲ ߣߊ
écraser un cafard contre un mur
to crush {and to spread} a cockroach on the wall
раздави́ть {и растере́ть} тарака́на о сте́ну
tɔ́rɔnma →̌ → 2 ( sabot *comme de ) ߕߐߙߐ߲ߡߊ
n animal ongulé
animal ongulé
ungulate, hoofed animal
копы́тное живо́тное
tɔ́rɔya →̌ → 262 ( souffrir *abstractif ) ߕߙߐߦߊ
n souffrance
souffrance, peine, douleur
suffering, grief, pain
страда́ние, печа́ль, боль
tɔ́rɔ , bàa , dímin .
tɔ́si →̌ → 2 ߕߐߛߌ߫
v inciter
vt
inciter
instigate
подзу́живать, подбива́ть
dɔ́su , sún , sú .
tú →̌ → 304 ߕߎ
n forêt
1 •
forêt, bosquet
forest, grove
лес, ро́ща
2 •
broussaille, maquis
thicket
за́росли
gbɔ̀fɔ .→ • kà tú` fára
ߞߊ߬ ߕߎ ߝߊߙߊ߫
écarter la broussaille
to move apart a thicket
раздвига́ть за́росли
tú →̌ → 119 →n : 119 ߕߎ߫
v cracher
vt
cracher
spit
плева́ть
tù →̌ → 152 ߕߎ߭
n but
but, score
goal
гол, счёт
bí , kòn , kùnta , tùn .2 •
marque
touch
мета
kànsɛbɛ , màsere , màsɛbɛ , tɔ̀ɔmasere .→ kà tù` tó mɔ̀ɔ` lá
ߞߊ߬ ߕߎ߭ ߕߏ߫ ߡߐ߱ ߟߊ
marquer (en jouant à la sauvette)
to touch smb. (in the touch and run game)
запятнать кого-л. (в пятнашках)
3 •
note
mark, grade
отме́тка, оце́нка
báaranɔ , jàntońdɔ , yílinɔ , nɔ́ti .
tù →̌ → 123 →n : 123 ߕߎ߬
v pousser
1 • vi
pousser
bump
толка́ть
bɔ́ , díi , fɛ́dɛn , kúnun , tùntun , tɔ́ntɔn .2 • vt
frapper
knock, strike
колоти́ть
bùɔ , gbàsi .
tù →̌ → 123 →n : 123 ߕߎ߬
v garnir de peau
vt
garnir de peau
dress in leather, wrap in leather
обде́лывать ко́жей, завора́чивать в ко́жу
→ vt à m'à tù, à m'à bàya [Diane Mamadi]
ߊ߬ ߡߴߊ߬ ߕߎ߬، ߊ߬ ߡߴߊ߬ ߓߊ߬ߦߊ߫
i) elle ne s'est pas encore ceinturée de cuir ni de perles (elle est encore à un âge d'innocence); ii) il n'y est pour rien; il n'en sait rien
i) she hasn't yet girdled herself with a leather belt, she hasn't yet girdled herself with a bead belt (i.e., she still has an age of innocence); ii) he has nothing to do with it, he doesn't know anything
i) она́ ещё не наде́ла ко́жаного по́яса, она́ ещё не наде́ла по́яса из би́сера (т.е., она́ ещё в совсе́м неви́нном во́зрасте); ii) он тут ни при чём, он ничего́ не зна́ет
tùba →̌ → 7 ߕߎ߬ߓߊ
n couleur chair
couleur chair
skin color, flesh color
теле́сный цвет
tùbabu →̌ → 716 ߕߎ߬ߓߊ߬ߓߎ Source : Ar. ṭabi:b 'medecin', via Wolof tubaab .
n Européen
1 •
Européen, blanc
European, white person
европе́ец, бе́лый челове́к
2 •
Français
French
францу́з
tùbabumori ( Européen marabout ) ߕߎ߬ߓߊ߬ߓߎ߬ߡߏߙߌ
n prêtre chrétien
prêtre chrétien
Christian priest
христиа́нский свяще́нник
tùbabumoriden →̌ ( prêtre.chrétien [ Européen marabout ] enfant ) ߕߎ߬ߓߊ߬ߓߎ߬ߡߏ߬ߙߌ߬ߘߋ߲
n chrétien
Christian
христиани́н
batisesɔdɔnbaa .
tùbabuɲina →̌ ( Européen rat ) ߕߎ߬ߓߊ߬ߓߎ߬ߢߌߣߊ
n cobaye
Guinea pig
морска́я сви́нка
báɲina .
tùbama ( couleur.chair *comme de ) ߕߎ߬ߓߊ߬ߡߊ
adj de couleur chair
de couleur chair
of the skin color
теле́сного цве́та
túban →̌ → 14 ߕߎߓߊ߲
n tourterelle
tourterelle, pigeon
pigeon, turtle-dove
го́лубь, го́рлица
bìdin , mànsabidin , túrubanin .
túbi →̌ → 1 ߕߎߓߌ߫
v se convertir
vi
se convertir
convert
обрати́ться
túdu →̌ → 157 →n : 157 ߕߘߎ߫ túru .
v ficher
vt 1 •
ficher, enfoncer
stick into, push in
втыка́ть
bánban , bunta , gbángban , sɔ́rɔn , tíntin .2 •
planter
plant
сажа́ть
làn .
túdu →̌ → 205 ߕߘߎ túdusa ; túru ; túrusa .
n vipère heurtante
vipère heurtante
puff adder, common puff adder
шумя́щая гадю́ка, гадю́ка
dànkalan .
túdusa →̌ → 205 ߕߘߎ túdu túdu ; túru ; túrusa .
n vipère heurtante
vipère heurtante
puff adder, common puff adder
шумя́щая гадю́ка, гадю́ка
dànkalan .
tùfa →̌ → 45 ߕߏ߬ߝߊ tòfa tòfa ; tɛ̀fɛ ; tɔ̀fɛ . Ar. ṭu:ba
n brique
brick
кирпи́ч
bíriki , sànjaran , tòfaden , bíriki , bírikuden , tòfaden .→ bɔ̀ɔ tofa
ߓߐ߰ ߕߏߝߊ߫
brique en argile
brick (made of clay)
кирпи́ч (гли́няный)
→ síman tofa
ߛߌߡߊ߲߫ ߕߏߝߊ߫
bloc de béton
concrete block
бето́нный блок
tùfaden →̌ → 43 ( brique enfant ) ߕߏ߬ߝߊ߬ߘߋ߲ tòfaden tòfaden ; tɛ̀fɛden ; tɔ̀fɛden .
n brique
brick
кирпи́ч
bíriki , sànjaran , tòfa , bíriki , bírikuden , tòfa .
túlafin →̌ → 185 ( forêt à obscurité ) ߕߎߟߊߝߌ߲
n septembre
September
сентя́брь
túle →̌ → 8 ߕߎߟߋ tíle .
n girafe
giraffe
жира́ф
tùle →̌ → 2 ߕߎ߬ߟߋ
n poudrière
powder horn
пороховни́ца
múubon , tóngba .2 •
livre
pound
фунт
búku , gbáfe , kàfa , kìtabu , líburu , lɛ́ra .
túlu →̌ → 243 ߕߟߎ
n huile
oil
расти́тельное ма́сло, по́стное ма́сло
túluji .
túluji →̌ → 14 ( huile eau ) ߕߟߎߖߌ
n huile
oil
расти́тельное ма́сло
túlu .
tùma →̌ → 3743 ߕߎ߬ߡߊ
n temps
1 •
temps
time
вре́мя
bándakolo , bánda , sán , wáati .2 •
époque
period, era
эпо́ха
2 •
moment
moment
моме́нт
tùmada →̌ → 170 ( temps bouche ) ߕߎ߬ߡߊ߬ߘߊ
n date
date, période
date, period
да́та, пери́од
tùmadɔ →̌ ( temps dans ) ߕߎ߬ߡߊ߬ߘߐ߬
adv peut-être
maybe
возмо́жно, мо́жет быть
tùmalan →̌ → 34 ( temps *instrumental ) ߕߎ߬ߡߊ߬ߟߊ߲
n montre
watch
часы́
tùmaren →̌ → 308 ( temps *diminutif ) ߕߎ߬ߡߊ߬ߙߋ߲
n heure
hour
час
tùmu →̌ → 72 ߕߎ߲߬ߓߎ tùnbu
n chenille
caterpillar, worm
гу́сеница
tún →̌ → 139 ߕߎ߲߫
adv seulement
only
то́лько
bɛ́ɛ . à yé sòbo mísennù tún fàala [Diane Mamadi] ߊ߬ ߦߋ߫ ߛߏ߬ߓߏ߫ ߡߌߛߋ߲ߣߎ߬ ߕߎ߲߫ ߝߊ߰ߟߊ߫
il ne tue que des petits animaux
he kills only small game
он бьёт только мелкую дичь
tùn →̌ → 3490 ߕߎ߲߬
prt PST1
tùn →̌ → 3529 ߕߎ߲߭
n coup de poing
1 •
coup de poing
shove, punch
толчо́к, уда́р
bólokudu .→ • tùn tóda í lá! [Jaane Sanusi]
ߕߎ߲߬ ߕߏߘߊ߫ ߌ߫ ߟߊ߫߹
c'est ton tour de pousser!
it is your turn to punch!
я тебя́ переигра́л! удар за тобо́й!
2 •
but
goal
гол
kòn , kùnta , tù , bí .
tùnbu →̌ → 72 ߕߎ߲߬ߓߎ tùmu .
n chenille
caterpillar, worm
гу́сеница
tùnburen →̌ → 29 ( chenille *diminutif ) ߕߎ߲߬ߓߎ߬ߙߋ߲
n petite chenille esp
petite chenille
small caterpillar sp
ма́ленькая гу́сеница
túnkan →̌ → 75 ߕߎ߲ߞߊ߲
n l'étranger
l'étranger, extérieur
abroad
чужби́на
túnkaranke →̌ → 29 ߕߎ߲ߞߊߙߊ߲ߞߋ
n étranger
foreigner
иностра́нец
bándakɔmɔɔ , lóndan , sìi-ń-fɛ̀ .
túnkun →̌ → 91 ߕߎ߲ߞߎ߲
n angle
1 •
angle
angle
у́гол
séleke .2 •
pierre angulaire
cornerstone
краеуго́льный ка́мень
sìlamaya` túnkunnù [Vydrin] ߛߌ߬ߟߡߊߦߊ ߕߎ߲ߞߎ߲ߣߎ߬
les pierres angulaires de l'Islam
cornerstones of Islam
осно́вы Исла́ма
túnkunbɛn →̌ → 10 ( angle accord ) ߕߎ߲ߞߎ߲ߓߍ߲
n rectangle
rectangle
четырёхуго́льник
tùntun →̌ → 40 ߕߎ߲߬ߕߎ߲߬
v pousser
vt 1 •
pousser
push
толка́ть
bɔ́ , díi , fɛ́dɛn , kúnun , tù , tɔ́ntɔn .2 •
repousser
force out
оттесня́ть
mátaa . Fúlalù nàda Sòsó òlu tùntun k'àlu látaa Jàlon tèlebe` dɔ́ kɔ̀ɔjidá` lá [Kante. Soso:5] ߝߎߟߊߟߎ߬ ߣߊ߬ߘߊ߫ ߛߏ߬ߛߏ߫ ߏ߬ߟߎ߫ ߕߎ߲߬ߕߎ߲߫ ߞߴߊ߬ߟߎ߫ ߟߊߕߊ߯ ߖߊ߬ߟߏ߲߫ ߕߋ߬ߟߋߓߋ ߘߐ߫ ߞߐ߰ߖߌߘߊ ߟߊ
les Peuls ont repoussé les Soso à l'ouest du Djalon vers la côte
the Fulbe have forced the Soso out of Jallon to the coast
фу́льбе оттесни́ли сусу́ на за́пад от Джалло́на к побере́жью
túnun →̌ → 386 ߕߎߣߎ߲
n disparition
disappearance
исчезнове́ние
túnun →̌ → 336 →n : 336 ߕߣߎ߲߫
v disparaître
1 • vi
disparaître
disappear
исчеза́ть
bán , bè , bólokà , bɔ́ .2 • vi
s'égarer
get lost
теря́ться
→ vi kà túnun mɔ̀ɔ` bólo
ߞߊ߬ ߕߎߣߎ߲߫ ߡߐ߱ ߓߏߟߏ߫
être perdu par qqn
be lost by smb
потеряться у кого-л
kóɲin` bára túnun Sékù bólo [Keyita Fajinba] ߞߏߢߌ߲ ߓߙߊ߫ ߕߎߣߎ߲߫ ߛߋߞߎ߬ ߓߏߟߏ߫
Sékou a perdu la clé
Seku has lost a key
Секу потерял ключ
3 • vr
plonger
dive, plunge
ныря́ть
tùɲa →̌ → 2028 ߕߎ߬ߢߊ
n vérité
truth
пра́вда, и́стина
sàwaba .→ í tùɲa
ߌ߫ ߕߎ߬ߢߊ߫
tu as raison
you're right
твоя́ пра́вда!
tùɲama →̌ → 155 ( vérité *comme de ) ߕߎ߬ߢߊ߬ߡߊ
adj véritable
véritable, vrai
true, real
и́стинный, действи́тельный
kɛ̀man , bɛ̀dɛ , bɛ́dɛbɛdɛ , gbéngben , jɔ́njɔn , jɛ̀dɛjɛ̀dɛ , pákìsa , sɛ̀bɛ .
tùɲatii →̌ → 29 ( vérité propriétaire ) ߕߎ߬ߢߊ߬ߕߌ߮
n véridique
truthful
правди́вый
tùɲaya →̌ → 139 ( vérité *abstractif ) ߕߎ߬ߢߊ߬ߦߊ
n véracité
veracity, truthfulness
правди́вость
túra →̌ → 71 ߕߎߙߊ
n taureau
bull
бык
túra →̌ → 71 ߕߎߙߊ
adj mâle fort violent
mâle fort violent
strong violent male
си́льный, свире́пый саме́ц
tùrabu →̌ → 1 ߕߎ߬ߙߊ߬ߓߎ tàrabu ; tàribu .
n géomancie
geomancy
гада́ние по пы́ли
bùudi , bùudila .
túru →̌ → 157 →n : 157 ߕߘߎ߫ túdu
v ficher
vt 1 •
ficher, enfoncer
stick into, push in
втыка́ть
bánban , bunta , gbángban , sɔ́rɔn , tíntin .2 •
planter
plant
сажа́ть
làn .
túru →̌ → 205 ߕߘߎ túdu túdusa ; túdu ; túrusa .
n vipère heurtante
vipère heurtante
puff adder, common puff adder
шумя́щая гадю́ка, гадю́ка
dànkalan .
túru →̌ → 5 ߕߙߎ
n crête
1 •
crête, huppe
crest
гре́бень, хохоло́к
kónkodòndon .→ • k'à túru` lá mɔ̀ɔ` kàn [Diane Mamadi]
ߞߴߊ߬ ߕߙߎ ߟߊ߫ ߡߐ߱ ߞߊ߲߬
rejeter la faute sur qqn
to put the blame for sth. on smb
вали́ть на кого-л. вину́ за что-л
2 •
toupet
braid of hair
чуб, коса́
túrubanin →̌ ߕߙߎߓߊߣߌ߲
n tourterelle
tourterelle, pigeon
pigeon, turtle-dove
го́лубь, го́рлица
bìdin , mànsabidin , túban .
túruki →̌ → 54 ߕߙߎߞߌ
n Turc
Turk
ту́рок
túrusa →̌ → 205 ߕߘߎ túdu túdusa ; túru ; túdu .
n vipère heurtante
vipère heurtante
puff adder, common puff adder
шумя́щая гадю́ка, гадю́ка
dànkalan .
túrute →̌ → 1 ߕߙߎߕߌ túruti
n chemise de corps
chemise de corps
undershirt
ни́жняя руба́ха
túruti →̌ → 1 ߕߙߎߕߌ túrute .
n chemise de corps
chemise de corps
undershirt
ни́жняя руба́ха
túruturu →̌ ߕߙߎߕߙߎ߫
v tourner
1 • vi
tourner
turn
враща́ться, ходи́ть по кру́гу
dátè , kúdukudu , míninminin , mínin , múrumuru , múru , sín , tílimin . tèle` yé túruturula ߕߋ߬ߟߋ ߦߋ߫ ߕߙߎߕߎߙߎߟߊ߫
le soleil tourne
sun turns
солнце ходит по кругу
2 • vr
faire des tours, tourner
go round
де́лать круги́, крути́ться, толо́чься
dátè , kúdukudu , míninminin , mínin , múrumuru , múru , sín , tílimin . mònbili yé à túruturula ߡߏ߲߬ߓߟߌ߫ ߦߋ߫ ߊ߬ ߕߙߎߕߎߙߎߟߊ߫
la voiture fait des tours
a car goes round
машина делает круги, ездит по кругу
3 • vt
tortiller, tripoter
twiddle
крути́ть
tùtu →̌ → 5 ߕߎ߬ߕߎ tùtuba .
n chatte
pussy
пи́ська
tùtuba →̌ → 5 ߕߎ߬ߕߎ tùtu
n chatte
pussy
пи́ська
tùu →̌ → 28 ߕߎ߱
n bras
rn
bras, avant-bras
upper arm
плечо́
bólokala , bólo , kɔ̀ɲɔ , tùufudu , wɔ̀nsere .
tùufudu →̌ → 4 ( bras estomac ) ߕߎ߰ߝߘߎ
n bras
rn
bras, avant-bras
upper arm
плечо́
bólokala , bólo , kɔ̀ɲɔ , wɔ̀nsere . tùu .
túun →̌ ߕߎ߲߯
adv de nouveau
1 •
de nouveau
again
сно́ва
kótunin .2 •
aussi
also
то́же
túun →̌ → 907 ߕߎ߲߯
v fermer
1 • vt
fermer
shut
закрыва́ть
bálan , dágbeden , dátuun , fɛ́rɛmɛ , látuun .2 • vi
se fermer
close
закрыва́ться
tùun →̌ → 351 →n : 351 ߕߎ߲߰
v être contigu
vi
être contigu
be adjacent
примыка́ть
gbànkun .
tùun →̌ → 396 ߕߎ߲߱
n butte
bed, mound
гря́дка
tùunbali →̌ ( être.contigu PTCP.NEG ) ߕߎ߰ߓߊߟߌ
ptcp autonome
independent
автоно́мный
→ tɔ́ɔ nɔ̀dɔbila tùunbali [Kante. Kangbe 1:6];
pronom emphatique
emphatic pronoun
эмфати́ческое местоиме́ние
tùunta →̌ ( être.contigu *participe potentiel ) ߕߎ߰ߓߊߟߌ
ptcp non-autonome
bound
неавтоно́мный, свя́занный
→ tɔ́ɔ nɔ̀dɔbila tùunta [Kante. Kangbe 1:6];
pronom non-emphatique
non-emphatic pronoun
неэмфати́ческое местоиме́ние
t' →̌ → 5099 ߕߋ߫ té
cop COP NEG2
COP NEG2