Malidaba index français-maninka / dictionnaire du Corpus maninka de référence
A-Z ɲínin MnkEnRuNko(i)
search-icon.png

A - a

à kùn, kùn, lá, lá, -lan, -lan, l', l', mà, -na, ná, ná, -na, -nan, -nan, n', n'
à cause de bólo, bólomà, kámà, kánmà, kósɔ̀n
à côté bɔ̀ɔfɛ
à côté de dáfɛ̀, kɔ́dɔ, kɔ́rɔ, tɔ̀ɔfɛ̀, tɔ̀rɔfɛ̀
à l'extérieur bána, bánda
à l'extérieur de kɔ́kàn
à l'insu de ɲákɔtɔ
à l'insu de qqn kánkɔtɔ
à la mesure de bɛ̀dɛ, bɛ̀rɛ
à la vue perçante ɲáladi, ɲáladi
à l’intérieur kɔ́nɔ
à part bólofɛ̀, bɔ́ɔntɛ, bɔ́ɔtɛ, tɔ́ɔtɛ
à part ça bɔ́, bɔ́yen
à partir d'aujourd'hui bì, bìn
à partir d'aujourd'hui et jusqu'à demain bìla
à partir de kàbí, kàbíi, kàyíi
à partir de X jusqu'à y, de X à Y bɔ́
à propos àdon, àdonfan
à ras bord bɛ́rɛsɛ, búle, búlebule
à tout hasard kólakotɛ, kúlakotɛ
à ventre gonflé bìnbi
a) bon travail! (une salutation à celui qui est en train de travailler), b) merci! (pour un travail) báara
a) il a paniqué bá
à.cause.de kósɔ̀n
à.côté bɔ̀ɔfɛ
à.l'extérieur kɔ́kàn
à.la.vue.perçante ɲáladi, ɲáladi
à.l’intérieur kɔ́nɔ
à.part bólofɛ̀, bɔ́ɔntɛ, bɔ́ɔtɛ, tɔ́ɔtɛ
à.propos àdon, àdonfan
à.ras.bord bɛ́rɛsɛ, búle, búlebule
abaisser májìi
abaisser le drapeau àraja, àraya, ráya
abandonner bàn, bìla, bólokà, kɔ́n, lábìla, láfìli
abandonner sa femme, divorcer de sa femme bìla
abasourdir qqn (mettre dans une situation où on n'a rien à dire dá
abasourdir qqn , stupéfier qqn dàbari
abattre lála
abcès fúnun
abécédaire abajada, sìiraba
abeille lí, líkisɛ, líkisɛ
abîmer dɔ́tiɲɛ
abjurer dádɔbɔ, dádɔbɔ, dárɔbɔ, dárɔbɔ
ablution sálijimida, sálijimida, sálijita, sálijita
abondamment bɔ́rɔtɔtɔ
abondamment.pluie bɔ́rɔtɔtɔ
abondance fámaɲaari, fámaɲaari, síyaya
abondance de la nourriture búndɛ, búundɛ
abondant bɛ́dɛbɛdɛ, bɛ́rɛbɛrɛ, bòn, bònba, bórororo, bórototo, bórrr, bɔ́rɔrɔ
aborigène dùuren, dùuren, lànpaasi, lànpaasi
aboyer wónwon, wónwon
abrégé ládɛsɛnɛn, ládɛsɛnɛn
abréger dɔ́sùdunɲa, dɔ́sùdunɲa, ládɛsɛ, sùdunɲa
abréviation ládoso
abri gbáa, gbáa, jɔ̀nkɔ, jɔ̀nkɔ, wànari
abroger lábè
abroger une loi lábè, sàriya
absence kɔ́baaya, kɔ́baaya
absent kɔ́baa, kɔ́baa
absolu dáfabali, dáfabali, kólikoli
absolument fásayi, fásayii, fóyan, fóyan, péu, péu
abstractif -ɲa, -ya
absurdités bɔ̀dɛbɔ, bɔ̀rɛbɔ
abuser bàa
acacia faux-gommier bàkifin
acacia.faux-gommier bàkifin
académicien dúnbuden, dúnbuden
académie dúnbu
acajou jaune d’Afrique bàdi
accélérateur bòrilan, bòrilan, lábòrilan, lábòrilan
accélérer lákaliya, lákaliya
accepter dìɲɛ, dìɲɔ, mìda, mìna, mìra, sɔ̀n, sɔ̀n, sɔ̀n
accepter avec résignation sábari
accepter qqch avec tout son être bù
accès sàwo
accès à la rivière dán
accessoires bólofɛfen, bólofɛfen
accident bàlau, bàlawu, bìlańdɔ, bìlańdɔ
accompagnant du masque Koma jèliman
accompagnant.du.masque.Koma jèliman
accompagner bìlasila, dɛ̀nbɛdɛnbɛ, dɛ̀nbɛdɛnbɛ, mála, málɔ̀, sáada, sáara, sènnabɔ́, sènnabɔ́, sɛ́ɛdɛ, sɛ́ɛrɛ
accompli dáfanɛn, dáfanɛn
accomplir kídi, kíti, tíma, tíma
accord bɛ̀n, bɛ̀n, bɛ̀n, bɛ̀nbɛn, bɛ̀nbɛn, bɛ̀nbɛntɛlɔ, bɛ̀nbɛntɛlɔ, bɛ̀nkan, bɛ̀nkan, bɛ̀nkomà, bɛ̀nkomà, bɛ̀nmakan, bɛ̀nmakan, sɔ̀n, sɔ̀n
accord commercial bɛ̀nbɛn
accordéon búdu, búru
accoster bɛ́lɛn, bɛ́lɛn, dún, lábɛlɛn, lábɛlɛn
accouchée jìbabatɔ, jìbatɔ, jùbaatɔ, jùbabatɔ, jùbatɔ
accouchement bánki, bánki
accoucher jɛ̀dɛmasɔ̀dɔn, jɛ̀dɛmasɔ̀dɔn, móyi, móyi
accourir bòri
accrocher bálan, dɛ́n, dún
accroître jíriwa, jíriwa, yíriwa, yíriwa
accueil làbɛn, làbɛn, làbɛnnin, làbɛnnin
accueillir lábɛ̀n, lábɛ̀n, lájìiya, lájìiya, lájìya, lájìya, lákɔ̀ɲɔma, lákɔ̀ɲɔma, lásɛnɛ, lásɛnɛ, mìda, mìna, mìra, ɲásìi, ɲɛ́sìi
accumulateur bàteri, bàteri, bàtiri, bàtiri
accumuler kɔ́rɔnkɔrɔn, kɔ́rɔnkɔrɔn
accuser de bìla, lá, l'
accuser injustement bàa, tɔ̀ɲɔn
acheter sàn, sàn
acheter un billet de train bíye
acheteur sànninna, sànninna
achèvement dában, dában, kùndon, kùndon, kùnfaa, kùnfaa
achever dában, dában, lában, lábè
achromatopsie búdunsa, búdunsa
acide tóe, tóe
acompte ɲɛ́bila
acquis dánjoo
acte céwali, céwali, kɛ́wali, kɛ́wali, kɛ́woli, kɛ́woli
acte de création dáli
acte importun bìlannako
acte sexuel sùsuli
acte.de.création dáli
acte.importun bìlannako
acteur báradɔyala, báradɔyala
actif kìsɛ, kìsɛ
action wále, wále, wáli, wáli
action de bouche dádɔ, dárɔ
action.de.bouche dádɔ, dárɔ
activer bàra, dádòn, dádòn, lábàra
activité báara, báarada, màce
activité économique màce
activité mentale 1 -la, -na, -nan
actualité bìko, bìko, bìlako, bìlako
actualité de l'action búlebule
actuel bìlama, bìlama, bìma, bìma
actuellement sɛ̂n, sínɛ̀n, sísàn, sísɛ̀n
adapté bɛ́dɛbɛdɛ, bɛ́rɛbɛrɛ
adapter mábɛ̀n
adepte bìsibaa, bìsibaa, dònko, nɔ̀fɛmɔɔ, nɔ̀fɛmɔɔ
adhérent bìsibaa
adjectif mànkutu
adjectivateur -man
adjoint sɛ́rɛkɛ
adjudant bólontii
adjudant-chef bólontii
admettre dìɲɛ, dìɲɔ
administrateur fàama, fàama, màralila, màralila
administration bìro, bùro, fàama, fàamabonda, kùnnasii, kùnnasii, màrada, màrada
admissible kùdugbɛlɛn
adolescent búlan, búlan, dénmisɛn, fóninke, fúnunke
adolescente súruban, súruban
adopter sìi, tà
adorateur bàtola, bàtola
adoration bàto, bàto
adorer bàto, bàto, lábàto
adorer le fétiche bási
adresse sànbatɔɔ, sànbatɔɔ
adroit bólolakalin, bólolakalin, bólolakalin, bólolakalin, bólolandi, bólolateri, bólolateri, bólolateri, bólolateri
adroit tireur bólolandi
adulte báliku, báliku, mɔ̀ɔba, mɔ̀ɔba, múkàlafe, múkàlafe, múnkàlafe, múnkàlafe
adulte incirconcis bìlakoroba
adulte.incirconcis bìlakoroba
adultère jɛ̀nɛ, jɛ̀nɛ
advenir subitement, sans raison visible bàa
adventice bìlandɔta, bìlandɔta
adverbe kàla
adversaire kɛ̀lɛɲɔɔn, kɛ̀lɛɲɔɔn, kóɲɔɔn, kóɲɔɔn
aérodrome wálawala, wálawala
aéroport ábiyonso, ábiyonso, áwiyɔnso, áwiyɔnso, sánmadan, sánmadan
affaire kó, kó, kóɲa, kóɲa, wáliya, wáliya
affaire bâclée bɔ́nbolola
affaire de Dieu Álako
affaire excessive dànnatamin
affaire insurmontable bàlimako
affaire irrégulière bìlaɲafɛ̀ko
affaire nuisible hò-hà-hó
affaire récente bì, bìko, bìlako, bìn
affaire séculière mɔ̀ɔko
affaire.bâclée bɔ́nbolola
affaire.de.Dieu Álako
affaire.excessive dànnatamin
affaire.insurmontable bàlimako
affaire.irrégulière bìlaɲafɛ̀ko
affaire.nuisible hò-hà-hó
affaire.séculière mɔ̀ɔko
affairiste bàanabaana
affecter tous sans exception lákuran
affiloir dádiyalan, dádiyalan
affinité bɛ̀nɲɔɔnma, bɛ̀nɲɔɔnma
affliction ɲánin, ɲánin
affliger jùsumakása, sòola
affluent bábila, bábila, bábolon, bábolon, bólonfada, bólonfada
affluent du fleuve bólon
affranchissement bólobɔ, bólobɔ
affront dálakojuuya, dálakojuuya
affrontement báradɔbɔ
affût gbàla, gbàla
affûter jòsi, jɔ̀si
AG.EX -nte
AG.OCC -baa
AG.PRM -la, -na
âge sì
âge adulte kɛ̀baya
âge.adulte kɛ̀baya
agence jètiida, jètiida
agenda sànkafa, sànkafa
agent excessif -nte
agent occasionnel -baa
agile kùnkɛndɛ, kùnkɛndɛ
agilité kùnkaliya, kùnkaliya
agir adroitement bólolakaliya, bólolateriya
agir au profit lá, l'
agir avec excitation wɛ̀rɛwɛrɛ
agir courageusement fárin
agir de façon désordonnée sòorosáara
agir ensemble dɛ̀
agir habilement cìya, kèwuya, kìya
agir honnêtement télen
agir intrépidement súse
agir sans vision claire de l'objectif sòorosáara
agir simultanément dɛ̀
agir.en.désordre sòorosáara
agissons de concert ná, `ná
agiter kúsukusu, kúsukusu, láfirinfirin, láfirinfirin, lìnbanlinban
agiter avec de l'eau dɔ́kusukusu
agiter par des coups dɔ́gbàsi, rɔ́gbàsi
agiter ses jambes (en restant debout ou assis) dɔ́dɔ̀n, rɔ́dɔ̀n
agiter son doigt devant qqn , montrer du doigt bólo
agiter.avec.de.l'eau dɔ́kusukusu
agonie kàlo, kàlo
agouti kánsòli, kɔ̀ɲina
agrandir lábònɲa, lábùɲa
agréable dí, dí, díman, díman, dúman, dúman, d', d', ɲìma, ɲìnma
agrément dìɲɛ, dìɲɛ, dìɲɛsɛbɛ, dìɲɛsɛbɛ, dìɲɔ, dìɲɔ
agresser bàa, bàa, nílafìn, tɔ̀ɲɛɛ
agresser qqn bàa, bàa
agression bènkannin, bènkannin, bènnkannin, bènnkannin
agressivité tɔ̀ɔtɛɛ, tɔ̀ɔtɛɛ
agriculteur sɛ̀nɛkɛla, sɛ̀nɛkɛla
agriculture sɛ̀nɛ
ah bon! àsiké
ah! áa, áa, ɛ́, ɛ́
ah.bon! àsiké
aiche làdon
aide dɛ̀mɛn, dɛ̀mɛnnin, dɛ̀mɛnnin, màgbɛn, màgbɛn
aider dɛ̀mɛn, dɛ̀mɛn, lábɛ̀n, mádɛ̀mɛn, mádɛ̀mɛn, mágbɛn
aider à descendre lájìi
aider à qqch ɲà
aider qqn bólo
aïe! áì, áì, wóyì, wóyì
aigle bíbi, bóo
aigle huppard bíbi
aigle ravisseur bóo
aigre kùmu, kùmu, kùmun, kùmun, kùun, kùun
aigrir lákùmu, lákùmu
aiguille mísali, mísali, mísèli, mísèli, sàyilan, sàyilan, sèyilan, sèyilan
aiguille avec fil jèsebolo
aiguille avec le fil sàyilan, sèyilan
aiguille d’horloge bìɲɛ
aiguille.avec.fil jèsebolo
aiguisé dáduman
aiguiser dádiya, dádiya, dágbɛn, dágbɛn, díya, kàka, lákìɲɛ, lákìɲɛ
aiguiser le couteau dá, dábɔ
aiguiser une baguette lábɔ, nábɔ
aile kàba, kàman, kànban
aile de libellule màmadikùnba
aimable kàninta, kàninta
aimer kànin, kànin
aine kɛ̀nɛ, kɛ̀nɛ
aîné bònba, kɔ̀dɔ, kɔ̀dɔ, kɔ̀dɔmamɔɔ, kɔ̀dɔmamɔɔ, kɔ̀rɔ, kɔ̀rɔ
aîné des nouveaux initiés bùremàn
aîné.des.nouveaux.initiés bùremàn
aînesse bònbaya, kɔ̀dɔmamɔɔya, kɔ̀dɔmamɔɔya
ainsi kànató, nìn, nìn, tàn, tàn, tèn, tèn
air fɔ́li, fɔ́ɲɛ, fɔ́ɲɔ
air de balafon bálasen
air de musique dùwa
air.de.balafon bálasen
aire de battage bànbe, gbède
aire de danse bára
aire dégagée kɛ́nɛ
aire.de.battage gbède
aire.dégagée kɛ́nɛ
aisance búndɛ, búundɛ, dáha
aisselle kàbakɔdɔla, kàbakɔdɔla
ajourner bìla, kɔ́tɔrɔndɔbɔ, kɔ́tɔrɔndɔbɔ
ajout fàrańkán, fàrańkán, láńkan, láńkan
ajouter bìla, fàda, fàda, fàra, fàra, kàfo
ajouter du bois au feu dádòn
ajuster bɛ̀n, dádɔkaɲa, dádɔkaɲa, dálakaɲa, dálakaɲa, lákaɲa, lákaɲa
ajuster sa toilette dádɔbɛ̀n, dárɔbɛ̀n
albinos fúnɛ, fúnɛ, fúnɛ, jàbaran, jàbaran, mɔ̀ɔnɛngbɛ, mɔ̀ɔnɛngbɛ
alcali sɛ́ɛ
alcool álikɔli, álikɔli
alentours bɔ̀ɔfɛ, bɔ̀ɔfɛ, dáfɛla, dáfɛla, dánduu, dánduu, láminin, láminin, tíntan, tɔ̀ɔdala, tɔ̀ɔdala
algue fúsu, fúsu
alibi dádɔmidakun, dádɔmidakunya
aligner káɲa, káɲa
aliment bálo, bálo, sùman
alimentation báloyilima, bɔ́ndɔ, bɔ́ndɔ, dáyilima, lábɔndɔ, lábɔndɔ
Allah akbar álahokìbaro
Allah.akbar álahokìbaro
Allemand áliman, áliman
aller táa, táa, wá, wá, w', w'
aller à la rencontre de kùnbɛ̀n
aller à toute bride bòri
aller aux champignons fɛ́nan, fína, fínan
aller bien bɛ̀n, bɔ́
aller chercher bí
aller déféquer wàɲan, wɔ̀ɲan
aller faire ses besoins dá
aller se coucher lá, l'
aller se soulager búrun
aller sur le bord de la route mála
aller.chercher bí
alliance dɛ̀, ɲìnɲa, ɲìnɲa
allié ɲìn, ɲìn
allons! bánì, bánì
allumer mɛ́nɛ, mɛ́nɛ, mɛ́nɛn, mɛ́nɛn
allumer le feu ládan
allumer une allumette àlimɛti, àlumɛti
allumette àlimɛti, àlimɛti, àlimɛtikala, àlimɛtikala, àlumɛti, àlumɛti, tákala, tákala
allure táamasen, táaɲa, táaɲa
aloko lòko, lòko
alors wà, wà
alphabet abajada, abajada, sɛ́bɛsun, sɛ́bɛsun
alphabétisation bálikukaran, bálikukaran, sɛ́bɛsunya, sɛ́bɛsunya
aluminium fúwan, fúwan
amadouer lánɛ̀nɛ, lánɛ̀nɛ, nɛ́ɛ, nɛ́ɛn
amaigrir lábara, lábara
amaigrissement bára
amant ɲàmɔɔkɛ, ɲàmɔɔkɛ
amarante bɔ̀rɔn, bɔ̀rɔn, bùraburaba, bùraburaba
amarante commun jèferelen, jìbiri, jìbirilen
amarante verte, Amaranthus viridis bɔ̀rɔn
amarante.commun jèferelen, jìbiri, jìbirilen
amarrer dún
ambassade làsiida, làsiida
ambassadeur làsiiden, làsiiden
ambiance bɔ̀ɔfɛ
ambiguïté dɔ̀fin, dɔ̀fin
ambition nàtaba, nàtaba
âme ní, ní, sɔ́lɔmɛ, sɔ́lɔmɛ, sɔ́lɔmi, sɔ́lɔmi, sɔ́lɔmin, sɔ́lɔmin, sɔ́ndɔmɛ, sɔ́ndɔmɛ
amélioration fìsaya, fìsaya, lábɛ̀dɛya, lábɛ̀dɛya
améliorer fìsaya, fìsaya, lábɛ̀dɛya, lábɛ̀dɛya, láɲà, láɲà
amen àmíinà, àmíinà, àmín, àmín
amende álamandi, álamandi, dádɔbɔlan, dádɔbɔlan, dárɔbɔlan, dárɔbɔlan, ɲɛ̀ɲin, ɲɛ̀ɲin, tɔ́n
amendement màyɛlɛman, màyɛlɛman
amender máyɛ̀lɛman
amener táa, tó
amer kúna, kúna, kúna, kúna, kúnaman, kúnaman, kúnan, kúnan
Américain ámerikɛn, ámerikɛn, ámerikɛn, ámerikɛn, ámɛrikɛn, ámɛrikɛn, ámɛrikɛn, ámɛrikɛn, ámɛrikɛn, ámɛrikɛn, ámirikika, ámirikika
ami dɛ̀ɲɔɔn, dɛ̀ɲɔɔn, dùɲɔɔn, dùɲɔɔn, tári, tári, téri, téri, tériɲɔɔnma, tériɲɔɔnma, tɛ́ri, tɛ́ri
ami intime bákelenma
amis tériɲɔɔnma
amitié tériya, tériya
amont básandɔ, básandɔ
amont d'un fleuve bá
amorce dáfɔlɔlan, dáfɔlɔlan, làdon
amour díyaɲɛ, díyaɲɛ, jàrabi, jàrabi, jàrabi, kànin, kànin, ládiyaɲɛ, ládiyaɲɛ, tìn, yàrabi, yàrabi, yàrabi
ample bòn
amplifier le son de la radio àradiyo, àraja, àrajɔ, ràjɔ
ampoule bɔ̀yɔ, mɛ́lɛkɛdɛ, mɛ́lɛkɛdɛ
ampoule électrique ánpuli, kùran
ampoule.électrique ánpuli
amulette dàbari, jò
amulette ceinture en cuir bàan
amulette des garçons lors de la circoncision kìdin
amulette en cuivre bàan
amulette.des.garçons.lors.circoncision kìdin
amulette.en.cuivre bàan
amusement ɲálatɛɛ, ɲálatɛɛ, ɲànasumabɔ, ɲánatɛɛ, ɲánatɛɛ
amuser ɲànasumabɔ́
an sàn, sàn
an prochain sàndɔ
anacardier sɔ̀mɔ
analphabète kùnfin, kùnfin
ananas jàbibi, jàbibi
ancêtre bénba, bénba, bénbalaka, bénbalaka, bénbamuso, bɔ́nsun, bɔ́nsun
ancien kɔ̀dɔ, kɔ̀dɔman, kɔ̀dɔman, kɔ̀rɔ
ancienneté bònbaya, bònbaya, kɔ̀dɔya, kɔ̀dɔya
ancre bɛ́lɛn, bɛ́lɛn
âne fàli, fàli, sòfali, sòfali
âne roux dàbiyon
anéantir bɔ́yen, búrunka, búrunkɔ
anéantir une concession (sans laisser de traces) búrunka, búrunkɔ
anémique fúgbɛ
ange kénsɔn, kénsɔn, késɔn, késɔn, mɛ̀lɛka, mɛ̀lɛka
angine kánnabaanɛn, kánnabaanɛn
Anglais àngilɛ, àngilɛ, ànkilɛ, ànkilɛ, ànkilɛ, ànkilɛ
angle séleke, séleke, túnkun, túnkun
angle du muret kɔ̀lɔkɔ
angle intérieur dóo
angoisse jɔ́njɔnjɔn, jɔ́njɔnjɔn, jùsukasi, jùsukasi, nílafin, sòola, sùola
angoisser sòola
anguille kɔ́lɔn, kɔ́lɔn
animal béyan, bɛ́kan, bíyan, sòbo
animal confié bìlańfɛ̀
animal domestique béyan, bɛ́kan, bíyan, kólofen
animal fécond búula
animal herbivore dáaba
animal minuscule nímaren
animal ongulé tɔ́rɔnma
animal.confié bìlańfɛ̀
animal.fécond búula
animal.minuscule nímaren
animal.ongulé tɔ́rɔnma
animaux sauvages búrun
animé bálota, bálota
animosité gbóya, júuya, júuya, màngboya, màngboya
année prochaine járe, jári, sàndɔ
année.prochaine járe, jári, sàndɔ
annexe kànla, kànla, láńkan
anniversaire kèndakudu, sànbɛn, sànbɛn, sànkunbɛn, sànkunbɛn, sànnaka, sànnaka
annonce du décès sànka
annulaire bólokoenɛn
annuler bɔ́rɔtɔ, lábè, láwìli, láwùli, sà, wìli, wùli
anode dònkun, dònkun, ɲúmɛda, ɲúmɛda
anse de rivière bákodo
anse.de.rivière bákodo
antenne fɔ́ɲɔkun, fɔ́ɲɔkun
antérieur ɲɛ́ta, ɲɛ́ta, ɲɛ́ta, ɲɛ́ta
antériorité ɲɛ́ya, ɲɛ́ya
antidote làkadi, làkadi, tàna
antilope guib mìnan
antilope rouanne dágbɛ
antilope sing-sing sénsen
antilope.guib mìnan
antilope-cheval dágbɛ
antimoine kále, kále
anus bòbakun, bòda, bòda, kɔ́mataayɔrɔ, kɔ́mataayɔrɔ
AOR kà, kà, k', k', k`, k`
AOR INTR dá, d', na, n', rá, r'
AOR.INTR dá, -da, d', na, n', rá, -ra, r'
AOR2 nà, nà, nɔ̀, nɔ̀, n`, n`
aoriste intransitif -da, -ra
août bàbasànkaro, dàbabila, dàbabila, ùti, ùti
apaiser lála, mála
apathie jìirijɔɔrɔ, jìirijɔɔrɔ
apathique búdɛ, búdɛ
apathiquement búdɛ, búdɛ
apercevoir de loin látiin, nátiin
apercevoir.de.loin látiin, nátiin
aplanir bɛ̀sɛnkɛ, bɛ̀sɛnkɛ
aplati fágba, fágba
apogée hóki, hóki, kùnsan, kùnsan
apostat dádɔbɔla, dádɔbɔla, dárɔbɔla, dárɔbɔla
apostrophe làbelan, làbelan
apostrophe à ton bas làsándi
apostrophe à ton haut làkisɔ
apostrophe.à.ton.bas làsándi
apostrophe.à.ton.haut làkisɔ
apôtre màsíida, màsíida
apparaître bìla, bìla, bɔ́, dán, lá, ládan, lánkɛnɛma, lánkɛnɛma, l', sóoro, yé, yén
apparaître sur la surface mákà
appareil kànke, kɛ́lan, kɛ́lan
apparence ɲá, ɲɛ́
apparent gbɛ́dɔta, gbɛ́dɔta
apparition publique báradɔbɔ
apparition.publique báradɔbɔ
appartement bónlu, bónlu
appât dádon, dádon, làdon
appauvrir bólokolonya, bólokolonya
appel kíli, kíli, kílili, kílili, wéele, wéele, wéle, wéle
appel à la prière matinale bàabaa
appel à prière wárandili
appel.à.prière wárandili
appeler kíli, kíli, wárandi, wárandi, wéele, wéele, wéle, wéle
appeler à distance gbélengbelen
appeler par téléphone wéele, wéle
appeler.à.distance gbélengbelen
appels à la prière matinale bàabaali
application bóloya
appliqué tíminnandi, tíminnandi
appliquer dòn, lá, láwali, l'
appliquer le fumier aux champs bíyannɔɔ
apporter nà, n`
apporter le malheur à qqn bɔ̀nɛ, bɔ̀nɔ
apprécier ládiya, ládiya
apprécier d'avance kɔ̀nkɔn
appréhender ɲáye
apprendre lákolɔn, lákolɔn, lɔ́n
apprendre à marcher látɛ̀ɛtɛɛ, tɛ̀ɛtɛɛ
apprendre le métier báara
apprendre par coeur dɔ́bù, dùrusi
apprendre qqch mákàran
apprendre.à.marcher látɛ̀ɛtɛɛ
apprendre.par.coeur dùrusi
apprivoisement bàko, bàko, bàku, bàku
apprivoiser bàko, bàko, bàku, bàku, kólo
approcher mádòn, mádòn
approcher du bonheur ládaha
approprié bɛ́dɛbɛdɛ, bɛ́rɛbɛrɛ, dàma, dàma
approximation jàtesu, jàtesu
appuyer sɛ̀nbɛ, sɛ̀nbɛ, sínsin, sínsin
appuyer en enfonçant tíntin
appuyer qqch bánban
âpre bísikiriyanin, bísikiriyanin
après kɔ́fɛ̀, kɔ́fɛ̀, kɔ́la, kɔ́la, kɔ́tɔ
après avoir rempli une calebasse de l'eau, la couvrir avec une calebasse plus petite (pour que l'eau ne se répande pas) gbálon
après une querelle bón
après-demain síninkɛndɛ, síninkɛndɛ, síninkɛndɛ, síninkɛndɛ
âpreté bísikiriya, bísikiriya
apte bɛ̀nnɛn, bɛ̀nnin
Arabe árabu, árabu
Arabie árabu
arabiser árabuya, árabuya
arachide tìya, tìya
araignée tálen, tálen, tálon, tálon, tálontalon, tálontalon, tálontalonba, tálontalonba
arbitre kítilala, tɛ́lɔ, tɛ́lɔ
arbre benberelen, bólokudun, fínsan, hɔ́rɔ, hɔ́rɔ, yíri, yíri
arbre à fièvre dònkari
arbre à suif bɔ̀dɔ
arbre à tabatières sárabada
arbre Acacia sieberiana bàkigbɛ
arbre au stade de production dénna
arbre Cassia sieberiana sínjan
arbre chou bɔ̀bɔ
arbre Crossopteryx febrifuga bàlenbo
arbre Cussinia arborea bólokɔrɔ
arbre des forgerons gbéle
arbre épineux bɔ̀lɔkɔtùra
arbre esp kìsa, kólokolo, tɔ́ndɔ, yɛ̀rɛ
arbre espèce dafi
arbre fruitier dénna
arbre Lannea velutina bème, bènbe, bènbenunku
arbre Maerua angolensis bérebere
arbre Margaritaris discoidea bakɔkɔ, bakɔnkɔn, bàranbàran
arbre Myrianthus serratus balo
arbre Oncoba spinosa kòbadanin
arbre Trichilia emetica sùlafinsan
arbre.à.fièvre dònkari
arbre.à.tabatières sárabada
arbre.Acacia.sieberiana bàkigbɛ
arbre.Aframomum.laxiflorum kólokolo
arbre.Cassia.sieberiana sínjan
arbre.chou bɔ̀bɔ
arbre.Crossopteryx.febrifuga bàlenbo
arbre.Cussinia.arborea bólokɔrɔ
arbre.des.forgerons gbéle
arbre.épineux.esp. bɔ̀lɔkɔtùra
arbre.esp kìsa
arbre.esp. benberelen, fínsan, tɔ́ndɔ, yɛ̀rɛ
arbre.espèce dafi, dàrama
arbre.fruitier.espèce dáfinsagba, dáfisagba
arbre.Lannea.velutina bènbenunku
arbre.Maerua.angolensis bérebere
arbre.Margaritaris.discoidea bakɔkɔ, bakɔnkɔn, bàranbàran
arbre.Myrianthus.serratus balo
arbre.Oncoba.spinosa kòbadanin
arbre.Trichilia.emetica sùlafinsan
arbuste bàlenbo, bɛ̀nɛfin, bòlenbuti, yíribin, yíribin, yírilen, yírilen
arbuste épineux gbóro
arbuste.épineux gbóro
arbuste.espèce bòlenbuti, dàramatunke, dòda
arc kála, kála
arc-en-ciel álalafàn, álalafàn, álalakɔ̀lɔn, álalakɔ̀lɔn, álalamùru, álalamùru, álalatànba, álalatànba, kɔ̀lɔlɔ, kɔ̀lɔlɔ, ń-fà-lá-mùruba, ń-fà-lá-mùruba
archer kálatii, kálatii
ardeur bàa
ardoise wàla, wàla
are bífɛdɛ, bífɛdɛ
arène bára
arête kírinkirin, kírinkirin
arête de poisson kére
arêtes de la nageoire dorsale jɛ́ɛ
argas kódi, kódi
argent gbɛ́, wádi, wádi, wári, wári, wódi, wódi, wóri, wóri
argent comptant gbɛ́
argent disponible bóloko
argent liquide gbɛ́
argile bànko, bànku, bɔ́ɔ, bɔ́ɔ, bɔ́ɔbanku, bɔ́ɔbanku, nàadi, nàadi, nára, nára
argile colorant bɔ́rɔn
argile diluée bànko, bànku
argile rouge bɔ́rɔn
argile.colorant bɔ́rɔn
argilière bɔ́ɔda, bɔ́ɔda
argument dádɔmidakun, dádɔmidakun, dàlu
argumentaire dàluma, dàluma
aride lákolon
aridité jà
arithmétique kàsabiya, kàsabiya
arithmétique, mathématique bɔ́lɔn
arme kɛ̀lɛlan
arme à feu gbònkan
armée kɛ̀lɛbolon, kɛ̀lɛbolon, kɛ̀lɛkuru, kɛ̀lɛkuru
armement kɛ̀lɛlan, kɛ̀lɛlan, sòrimade, sòrimade
armoire àlimɔri, àlimɔri, àrimɔri, àrimɔri
armoires màyeren, màyeren
arrache-clou bɔ̀lan, bɔ̀lan
arracher bòsi, bòsi, bɔ̀, bɔ̀, bɔ̀bɔ, bɔ̀bɔ, fòri, fòri, wásan, yɔ̀ɔyɔɔ, yɔ̀ɔyɔɔ
arracheur bɔ̀lan
arranger dɔ́bɛ̀n, dɔ́bɛ̀n, rɔ́bɛ̀n, rɔ́bɛ̀n
arranger le mariage (toutes les étapes) ládan
arrestation tɛ́ɛtali, tɛ́ɛtali
arrête d'esquiver! dɛ̀lɛndɛlɛn
arrêter bìla, bólokà, lɔ̀, lɔ̀
arrêter de fumer bìla
arrêter une date lɔ́ɔla
arrêter.une.date lɔ́ɔla
arrhes ɲɛ́bila
arrière-grand-père bénba
arrière-petite-fille sénsensèelen, sénsensèeren, tólomina
arrière-petit-fils sénsensèelen, sénsensèelen, sénsensèeren, sénsensèeren, tólomina, tólomina
arriver bɔ́, nà, n`, sé, sé, sɛ́nɛ, sɛ́nɛma, s', s'
arriver à la compréhension de ɲábɔ
arrogance dádɔgboya, dádɔgboya
arrogant dádɔgbo, dádɔgbo
arrondir sóngban, sóngban, tíntan, tíntan
arrondir ses lèvres (signe de mécontentement) dá
arrondissement tíntan
arrosage bírinsa, bírisa
arroser búrundu, fúrufuru, sɔ́
arroser avec de l'eau bírinsa, bírisa
art kùsanya, kùsanya
arthrite wúrundɛ, wúrunɛ
article ártikili, ártikili, sùmun, sùun
article de loi sàriyasen
article du Code Pénal ártikili
article.de.loi sàriyasen
articulation kùdu, kùru
articulation du coude nɔ̀nkɔnkudu
articulation.du.coude nɔ̀nkɔnkudu
artisan bólolabaarala, bólolabaarala
artisan du cuir káranke
artisanat bólolabaara, bólolabaara, kɛ́kusanya, kɛ́kusanya
as kélennin, kélennin
ascaris tɔ̀nɔnkɔ
asocial gbílin
aspect soigné bìlakoɲinɲa
asperger fúnfun, fúnfun, fúrufuru, fúrufuru, sári, séri
asphalte kèmunbo, kèmunbo
aspirine díminkàla, díminkàla
assaisonner lábirinsa
assaisonner avec lábirinsa
assassin mɔ̀ɔfaala, mɔ̀ɔfaala
assassinat non provoqué bàanmafaa
assassinat.non-provoqué bàanmafaa
assaut inattendu bàrandɔsɛ
assaut.inattendu bàrandɔsɛ
assemblée gbàra, gbàra
assembler ládan
asservisseur bólomɔɔyala, bólomɔɔyala
assidu tíminnandi, tíminnandi, tíminnandi, tíminnandi
assiduité bá, dùrukɔtɔ, dùrukɔtɔ
assieds-toi! bádanki
assiéger dálasìi, dálasìi
assiette fɛ́lɛkɛdɛ, fɛ́lɛkɛdɛ
assimiler lá, l'
assistance bánban, dɛ̀mɛn, dɛ̀mɛn, jínjin, jínjin, jínkin, jínkin
assister jínjin, jínjin, jínkin, jínkin, ɲà
association dɛ̀, dɛ̀kuru, dɛ̀kuru, tɔ́n, tɔ́n
association des danseuses bùnjan
association initiatique gbàra
association.des.danseuses bùnjan
associé dɛ̀nkomaɲɔɔn
associer qqn à la foi álasila
assommer kìdin, kìdon
assortir tɔ̀mɔ, tɔ̀mɔn, tɔ̀nbɔ, tɔ̀nbɔn
assouvir mála
assujetissement bólomɔɔya, bólomɔɔya
assujettir bólomɔɔya
assumer la responsabilité lɔ̀, ɲún
assurément fáasi, fáasi
assurer ládɛ̀nkɛnɛya, ládɛ̀nkɛnɛya
asthme sìisaa, sìisaa
astre bálabala, bálabala, fòlonfalan, fòlonfalan
as-tu suffisamment d'argent pour cela? sɔ̀nkɔ
astuce cìya, fànfada, fànfada, kèwuya, kìya
astucieux gbánan, gbánan, gbánan, gbánan
atelier báarabon, báarabon, tòngbo, tòngbo
atelier de réparation dɔ̀bɛnda, dɔ̀bɛndiya, dɔ̀bɛnyila, dɔ̀bɛnyɔrɔ
atelier.de.réparation dɔ̀bɛnda, dɔ̀bɛndiya, dɔ̀bɛnyila, dɔ̀bɛnyɔrɔ
athlétisme dùnduma-fadimakolo, dùnduma-fadimakolo
atmosphère bándakolo, mɔ́ntɔn, mɔ́ntɔn
atrocité kàdagbɛlɛya, kàdagbɛlɛya
attache jùlu
attache le pagne en "queue de bouc" bàkɔdɔnko
· bàkɔrɔnko
attachement de la bouche dádon
attacher sìdi, sìdi, sìri, sìri
attacher fortement fɔ́sɔn
attacher le bétail béyan, bɛ́kan, bíyan
attacher le cordon ombilical bàda, bàra
attacher.fortement fɔ́sɔn
attaquer fìrintawo, kɛ́
attaquer qqn bàa
attaquer qqn soudainement bàrandɔsɛ
attaquons! cú, cú
atteindre bón, bɔ́, bɔ́, dàn, lásɔ̀dɔn, lásɔ̀dɔn, másɔ̀dɔn, másɔ̀dɔn, mìda, mìna, mìra
atteindre avec láse
atteindre l'âge d'incirconcis bìlakoroya
atteindre la maturité kàmali, kànbali
atteindre la perfection dáfa
atteindre la puberté kùnmakudu
atteindre la qualité voulue sé, s'
atteindre le but lá, l'
atteindre quatre-vingt-dix bíkɔ̀nɔndɔya
atteindre sa norme bɔ́
atteindre un état avancé bànda
atteindre une limite sé, s'
atteindre.l'âge.d'incirconcis bìlakoroya
atteindre.la.puberté kùnmakudu
atteindre.quatre-vingt-dix bíkɔ̀nɔndɔya
atteindre.un.état.avancé bànda
attendre bàto, dɔ́kɔ̀nɔ, dɔ́kɔ̀nɔ, kɔ̀nɔ, kɔ̀nɔ, kɔ̀nɔn, kɔ̀nɔn, mákɔ̀nɔ, mákɔ̀nɔ, mákɔ̀nɔn, mákɔ̀nɔn
attendre avec impatience kɔ́rɔtɔ
attendre la puberté bálikuya
attendre.la.puberté bálikuya
attention bá, bɔ̀dɛ, bɔ̀dɔ, bɔ̀rɛ, yílimalɔ, yílimalɔ
attester lásedeya, lásedeya, lásereya, lásereya
attiéké kɛ́kɛ, kɛ́kɛ
attirer mánɛɛn
attiser láɲaa, láɲaa
attrait lɔ́ɔlɔ
attraper bɛ̀n, mìda, mìda, mìna, mìna, mìra, mìra, ɲɛ́bɛ̀n
attraper brusquement et tirer vers soi bùrunti
attraper qqn en flagrant délit bólo
attrister jùsumakása, jùsumakása, nílafìn, nílafìn, sùnun
au courant de kàlamà
au hasard fɔ́lɔlɔ
au lieu de màmanà, nàmanà, nàminà, nɔ̀ɔna, sáni, sánin, yànín, yánnì
au nom de Dieu Ála
au revoir ánbɛ
au revoir! bɛ̀
au voleur! bɛ̀n
au.courant.de kàlamà
au.hasard fɔ́lɔlɔ
au.lieu.de màmanà, nàmanà, nàminà, nɔ̀ɔna
au.revoir ánbɛ
aube bándaka, bándaka, dùsa, dùsa, dùusagbɛ, dùusagbɛ, fájiri, jénberɛn, jénberɛn
aubergine bádalajàado, bàdamosojàaro, bàɲɔyɔ, gbìsin, gbìsin, gbùsun, gbùsun, gbùsunjaaro, gbùsunjaaro, kɔ̀bɔkɔbɔ, kɔ̀bɔkɔbɔ
aubergine africaine jàado, jàaro
aubergine amère kɔ̀yɔ, yíra, yíran
aubergine blanche allongée sìsɛkilijaado, sìsɛkilijaaro
aubergine grande cɛ̀ladiyajàaro
aubergine sauvage bàɲɔyɔ, bùsumoyen, bùsunwɔɲɛ
aubergine.amère kɔ̀yɔ, yíra, yíran
aubergine.blanche.allongée sìsɛkilijaado, sìsɛkilijaaro
aubergine.espèce bádalajàado, bùsun
aubergine.grande cɛ̀ladiyajàaro
aubergine.sauvage bàɲɔyɔ, bùsumoyen, bùsunwɔɲɛ
aubergine.sorte bàdamosojàaro
aucun sí, sí
au-delà álikiyama, álikiyama, árikiyama, árikiyama, láhara, láhara, lákira, lákira, sùla, sùla
au-dessous de kɔ́dɔ, kɔ́rɔ
au-dessus kùndɔ, kùndɔ, kùnna, kùnna, kùnnɔ, kùnnɔ, sándɔ
au-dessus de sándɔ
audit nɔ̀dɔjɛɛrɛ, nɔ̀dɔjɛɛrɛ
augmentatif -ba
augmentation bònɲa, bùnɲa, màkafoli, màkafoli
augmenter bònɲa, bùnɲa, dɔ́bònɲa, jíriwa, lábònɲa, lábònɲa, lábùɲa, lábùɲa, mábònɲa, mábònɲa, mábùnya, mábùnya, mákàfo, yíriwa
aujourd'hui bì, bì, bìn, bìn
aulacode kánsòli, kánsòli, kɔ̀ɲina, kɔ̀ɲina
aumône álani, álani, bólolankan, bólolankan, jáka, sádaka, sádaka, sáraka, sáraka
auparavant kàkɔ́dɔ, kàkɔ́dɔ, kɔ̀dɔman, kɔ̀dɔman
auréole nɔ́rɔ, nɔ́rɔ
aurore bándaka, dùsa, súbaa, súbaa, súbaada, súbaada
aussi fána, fána, fánan, fánan, fɛ́nɛ, fɛ́nɛ, túun
aussitôt íkɔdɔ, íkɔdɔ, íkɔrɔ, íkɔrɔ
aussitôt que mɛ̂nkɛ́
aussitôt.que mɛ̂nkɛ́
autant yó
auteur dánbaa, sɛ́bɛyala
authentique bɛ̀dɛ, bɛ̀rɛ, gbɛ́kɔlɔ, gbɛ́kɔlɔ, jɛ̀dɛjɛ̀dɛ, jɔ́njɔn, píyɔpiyɔ, píyɔpiyɔ, sɛ̀bɛ, sɔ̀bɛ
autochtone dùuren
autocrate fàama
autocratie fàamaya, fàamaya
automobile dùukulun
autonome jɛ̀dɛsariyatii, jɛ̀dɛsariyatii, tùunbali, tùunbali
autonomie jɛ̀dɛsariyatiiya, jɛ̀dɛsariyatiiya, jɛ̀dɛya, jɛ̀dɛya
autorisation dìɲɛ, dìɲɔ
autoriser dàa, dàha, dìɲɛ, dìɲɛ, dìɲɔ, dìɲɔ, jàmari, jàmari, jàmari, jàmari, ládàa, ládàha, yàmari, yàmari
autorité dá, dáraja, dáraja, dáraya, dáraya, dáwula, màra, màra
autorités fàama, fàamabonda, fàamabonda
autre gbɛ́dɛ, gbɛ́dɛ, gbɛ́rɛ, gbɛ́rɛ
autrefois fɔ́lɔfɔlɔ, fɔ́lɔfɔlɔ
autrefois, c'étaient surtout les membres de la caste nùmu jènbe
autrement bɔ́ɔntɛ, bɔ́ɔtɛ, tɔ́ɔtɛ
autruche sòolonkɔ̀nɔ, sòolonkɔ̀nɔ
aux toilettes bána, bánda
auxiliaire dɛ̀mɛnbaa, dɛ̀mɛnbaa
aval bólomaya, dùula
aval d'un fleuve bá
avaler kùnun, kùnun
avancer bòri
avancer difficilement bálanka
avancer en désordre sòorosáara
avancer péniblement sɛ̀nsɛn
avancer.difficilement bálanka
avant d'avoir écarté les jambes, on ne sait pas qui on est (un homme ou une femme Autrement dit: on ne peut pas savoir ce que les autres pensent de soi avant de tomber dans une situation difficile) fánsan, tánsan, wánsan
avant l'aube súbadibi
avant l'aurore súbadibi
avant le petit déjeuner dábɔ
avant que dámantan, sáni, sánin, yànín, yánnì
avant.l'aube súbadibi
avant.l'aurore súbadibi
avant.que sáni, sánin, yànín, yánnì
avantage fìsaya, nàfa, nàfan
avantageux nàfama
avant-bras bólokala, tùu, tùufudu
avant-hier kúnàsinìn, kúnàsinìn
avare bólodɔgbɛlɛn, bólodɔgbɛlɛn, bólolafasan, bólolafasan, bólolafasan, bólolafasan, júumante, tɛ́ɛgbɛlɛn, tɛ́ɛgbɛlɛn, tɛ́ɛgbɛlɛn, tɛ́ɛgbɛlɛn
avarice bàkiiluya, bàkiiluya, bólogbɛlɛnya, bólogbɛlɛnya, bólomagbɛlɛnya, bólomagbɛlɛnya
avarie tíɲɛ
avec bólo, fɛ̀, fɛ̀
avenue bɛ́da, bɛ́da, fòndo, fòndo, fòno, fòno, mɛ́da, mɛ́da
avers ɲátɛɛ, ɲátɛɛ
aversion làgbóyaɲɛ, làgbóyaɲɛ
avertir jàsere, jàsere, jàseremalá, jàseremalá, sàra, sàra
avertissement jàseremala, jàseremala
avertissement ultime kàsere
aveugle fúyen, fúyen, mìsiriman, mìsiriman
avidité nàta, nàta
avion ábiyon, ábiyon, áwiyɔn, áwiyɔn, sánmakulun, sánmakulun
avocat làfasalila, làfasalila, píya, píya
avocat pilé (avec du sucre, parfois on y rajoute aussi du lait) píya
avocatier píyaju, píyaju
avoir besoin dɛ́sɛ
avoir confiance lá, l'
avoir confiance en qqn, faire confiance à qqn bólo
avoir de forts doutes síkasika
avoir de la place kún
avoir de nombreux affluents bólonbolonbɔ
avoir des grossesses rapprochées séde, sére
avoir des préférences en matière d'alimentation dádɔtɔ̀mɔn
avoir du répit ládaha
avoir faim kɔ́nkɔ
avoir habitude dàri, dèri
avoir honte màlo, màloya
avoir l'air mécontent, faire grise mine dɔ́yoron
avoir lieu bɔ́, lɔ̀
avoir peur sílan
avoir pitié hína, kìninkinin
avoir pour cause tà
avoir pour résultat bán, bɔ́, lában, tó
avoir un malaise sòola
avoir un petit déjeuner dàdaka, dàraka
avoir.de.la.place kún
avoir.des.grossesses.rapprochées séde, sére
avoir.doute síkasika
avoir.faim kɔ́nkɔ
avoir.honte màlo, màloya
avoir.peur sílan
avoir.pitié hína, kìninkinin
avorter fó, fó
avorton bɔ̀nɔden, bɔ̀nɔden
avril áwirili, áwirili, kónkodibi, kónkodibi
avunculat bárinɲa, bárinɲa
awalé wàri, wàri, wòri, wòri
aya láfari, láfari
ayant bouche dáma
ayant.bouche dáma
ayat láfari
azur báalama, báama
azur clair báa